سمینار هوش مصنوعی و کاربست آن در آموزش عالی در دانشکدة مطالعات جهان برگزار شد
در روز دوشنبه 30 اسفند 1402، در تالار حنانة دانشکدة مطالعات جهان، نشست نگاه جهانی و تمدنی به انقلاب اسلامی با حضور چهار سخنران برگزار شد.
دکتر سعیدرضا عاملی، رئیس دانشکدة مطالعات جهان، به موضوع بنیان‌های تمدنی انقلاب اسلامی پرداخت. خاطرة شور و شعف ایرانیان در خارج از کشور در زمان پیروزی انقلاب اسلامی و از شنیدن سرود «خمینی ای امام» و حس افتخار و احیای دوباره، آغازگر سخنان دکتر عاملی بود و از مجاهدت‌های مرحوم شیخ‌الاسلام در آن زمان یاد کرد.
به بیان دکتر عاملی، احیای دوم، در زمان فتح خرمشهر و فروریختن هیمنة صدام حسین صورت گرفت و از خاطرات رشادت‌های رزمندگان در زمان جنگ تحمیلی سخن گفت و آن را بروزی از «خود منهاشدن» خطاب کرد و ادامه داد: «به میزانی که نیستی هستی. اگر انسان فقط به من خود بیندیشد، چشم باز نخواهد کرد.»
دکتر عاملی فراتر از بنیان‌های نظری موجود دربارة انقلاب اسلامی، به بیان حس تمدنی در نسل انقلاب اسلامی پرداخت که هنوز هم دلتنگی پدید می‌آورد. دکتر عاملی در سال 1390 در کتاب خود با عنوان میراث تمدنی ایران، از ایران باستان تا ایران انقلاب اسلامی، نشر پژوهشکدة مطالعات فرهنگی و اجتماعی، از شش دورة تمدنی یاد کرده است که دو دورة آن مربوط به پیش از ظهور اسلام در ایران، و چهار دوره مربوط به پس از ورود اسلام به ایران است. ایشان انقلاب اسلامی را دورة تمدنی هفتم می‌داند.
رئیس کمیسیون تحول در علوم انسانی نخست به تعریف تمدن پرداخت؛ اینکه آیا وجه میراثی دارد؟ یا امری در بستر زمان است که از گذشته تا حال و تا آینده ادامه دارد؟ و گفت: «تمدنِ گذشته، زمانی تمدنِ آینده بوده است؛ اینکه تمدن متعلق به گذشته است، نه حال و آینده، تفکر درستی نیست. تمدن ساختنی است، نه شدنی. افکار، اندیشمندان، دانشمندان، علما و نخبگان و تلاش بی‌نظیر سازندگان تمدن باید گرد هم آید تا چیزی در عرصة تمدن معنوی و مادی شکل گیرد. تمدن در خط زمان قرار دارد و متعلق به گذشته، حال و آینده است.»
دکتر عاملی تمدن را به دو دسته تقسیم کرد: مادی، و معنوی. عناصر تمدن مادی در فیزیک این جهان دنبال می‌شود که محسوس است؛ نظیر معماری، شهرسازی، هنرهای تجسمی، و پیشرفت‌های صنعتی. ازجمله عناصر تمدن معنوی را نیز دین برشمرد که در تمدن مادی امتداد خاص نیز می‌یابد. به بیان استاد پیرنیا، یکی از عناصر تمدن معماری را مردم‌واری برشمرد.
همچنین، علم و دانش را دیگر عناصر تمدنی یاد کرد. دانشگاهی مانند جندی‌شاپور با 1700 سال قدمت و ثبت جهانی به‌عنوان نخستین دانشگاه در جهان، نمودی از تمدن و علم اندیشمندان است.
دکتر عاملی اخلاق را دیگر عنصر تمدنی برشمرد. وجه‌اشتراک تمدن‌ها را نیز ماندگاری آن‌ها دانست که نسل‌درنسل ادامه یافته است و انفاذ اجتماعی دارد. وی ادامه داد: «یکی از جفاهایی که به انقلاب اسلامی شد این بود که ما به انقلاب اسلامی به‌منزلة سرمایة اجتماعی و تمدنی تأکید نکرده‌ایم. در انقلاب اکتبر کلی کشتار شد و اصلاً اجزای تمدنی، انسانی، کرامتی و اخلاقی حاکم بر انقلاب اسلامی ایران را نداشت. به فرمایش حضرت آقا،’انقلاب ایران انقلابی بزرگ بود که صورت گرفت‘. انقلاب کبیر اسلامی در ایران بود که تحقق یافت.»
حکمرانی دیگر اجزای تمدنی برشمردة دکتر عاملی بود. شاخصه‌های ذکرشده دربارة حکمرانان خوب مربوط به حکمرانانی است که فقر را در جامعه زدوده‌اند، عدالت فراگیر و رفع تبعیض اجتماعی داشته‌اند، توجه بسیار به اندیشمندان و علما داشته‌اند، امنیت اجتماعی ایجاد کرده‌اند.
هنرهای غیرمحسوس دیگر عنصر تمدنی به بیان دکتر عاملی است. وی گفت: «ما از برخی چیزها تصور زیبایی در ذهن داریم. در مفهومی عمیق‌تر مفهوم عشق را در ادبیات ما به‌کار می‌برند.» و بخش از مناجات‌المحبین دعای خمسه عشر را تلاوت کرد.
به گفتة این عضو شورای عالی فضای مجازی، دنیای مجاز حاوی عناصر هویتی متعددی است که نوعی ابعاد متافیزیکی البته از جنس ممکنات دارد و لزوماً دوام و پایداری ندارد. در فرهنگ مهدویت گفته می‌شود که در زمان ظهور آقا امام زمان (عج)، آقا می‌گویند و مردم می‌شنوند. در جهان علیت تحقق این عنصر فراهم شده است.
دکتر عاملی با این مقدمه گفت: «ما در عرصة فرهنگ و تمدن با دوفضایی‌شدن مواجه شده‌ایم. امر تمدنی را پیش‌تر در دنیای فیزیکی جستجو می‌کردیم. جهان مجازی در کنار جهان فیزیکی خلق مجددی است از امر تمدنی. این خلق جدید بسیار نزدیک به جهان قدرتمند ذهن است که پدیده‌های مختلفی را هم‌زمان کنار هم می‌چیند.» رایانه‌های کوانتومی با توان رسیدن به مجموعه ریزمفروض‌های گسترده در سطح کوبیت بین دو احتمال به‌وجود آمده است. دوییت بومی‌ـ‌مدرن، دوییت بومی‌ـ‌جهانی‌شدن، و دوییت‌واقعی‌ـ‌مجازی در نظام‌وارة فرهنگ و تمدن با ابزار رایانه و ریزتراشه‌ها در دنیای امروز ما محقق شده است. وی ادامه داد: «انقلاب اسلامی با جهان مدرن و تفکر ما در کنار هم هستند و ترکیبی را شکل داده است. سرمایة انسانی و اجتماعی انقلاب اسلامی مردم بوده و هستند و پیوند با مردم را باید تقویت کرد. مردم منبع و واحد تمدنی هستند. افراد با الهام‌های مختلف ازجمله الهام از علم و دانش تمدن را می‌سازند و روابط آنان تمدن‌ساز است. جامعة نخبگانی در میان لایه‌های مردم دارای جایگاه خلق ارزش‌های تمدنی است.»
این استاد حوزة ارتباطات به نقل از حضرت آقا، عنصر تمدنی انقلاب اسلامی را تبیین کرد: «درونزابودن انقلاب اسلامی بود که موجب قدکشیدن آن در جهان شد. […] اقتدار این است که یک ملّتی از درون بجوشد؛ هم علم را، هم نظامی‌گری را، هم سازندگی را، هم پیشرفت را، هم عزّت بین‌المللی را برای خود کسب کند. […] بزرگ‌ترین دلیل برای اقتدار ملّت ایران و قوّت و قدرت ملّت ایران، این است که چهل سال است که یکی از سفّاک‌ترین و بی‌رحم‌ترین و رذل‌ترین قدرت‌های دنیا یعنی آمریکا در مقابل ملّت ایران مشغول کارشکنی و شرارت است و نتوانسته است به این ملّت زیانی وارد کند و نتوانسته هیچ غلطی بکند و ملّت ایران راه خودش را در پیش گرفته و پیش رفته و قوی‌تر شده؛ این نشانة قدرت ملّت ایران است.» رهبر حکیم انقلاب (9/04/1397)
دکتر عاملی انقلاب اسلامی ایران را انقلابی جهانی خواند که در دورة به‌حاشیه‌رانده‌شدن دین در جهان تحقق یافته است؛ در زمانی که نگاه سوسیالیستی و لیبرالیستی بر جهان حاکم بود؛ و از افرادی که نگاه جهانی به انقلاب اسلامی ندارند انتقاد کرد. به نقل از گیدنز، در زمان پیروزی انقلاب اسلامی ایران، توقع پیروزی هر انقلابی می‌رفت، جز انقلاب برخاسته از دین. و ادامه داد: «انقلاب اسلامی، انقلاب جهانی معکوس بود.» دکتر عاملی شیخ زاکزاکی را یکی از امتدادهای جهانی انقلاب اسلامی ایران در آفریقا دانست. همچنین، از امتداد انقلاب اسلامی در آمریکای لاتین، شرق و جنوب آسیا و در منطقة غرب آسیا، در لبنان، فلسطین و یمن سخن گفت: «یک شیرین، شیرین شیرین است برای ایجاد جریانی انقلابی در ترکیه.»
وی افزود: «انقلاب اسلامی، جهانی سه‌قطبی را شکل داده است. امروز ایران قطب قدرت جهانی است و کار می‌کند و توانایی دارد. درعین‌حال، هزینه، سختی و تحریم هم دارد. سرمایة انسانی ایران سرمایة انسانی باهوش و توانایی است، چه در داخل کشور و چه در خارج از آن. مسئلة اصلی جهان سلطه، ایران و اسلام است. آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها تغییر موضع اساسی داده‌اند. سیاست شبیه‌سازی در اروپا زیر لوای یکی‌سازی، حذف هر مسلمان انقلابی و مراکز اسلامی است. عنصر مقاومت و تمدن شکل‌گرفته برای غرب خوشایند نیست.»
پایان‌بخش سخنان دکتر عاملی این آیة شریفه بود: «إِنَّ الَّذِينَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا. افراد معتقد به الله باید فرهنگ مقاومت داشته باشند تا بتوانند ادامه پیدا کنند.»
دکتر مجتبی رحماندوست، دانشیار گروه مطالعات غرب آسیا و آفریقا، با موضوع «ظرفیت پنهان»، سخنران دوم این نشست بود.
اینکه چه شد انقلاب اسلامی پیروز شد و چه شد که جنگ تحمیلی و دیگر ترفندهای دشمنان به پایان‌بخشیدن به انقلاب و حاکمیت دین نینجامید، آن هم بدون اتکا به احزاب و کشورهای بیگانه، با رهبری امامی که نه چهره‌ای بین‌المللی بود و نه دانشگاهی، آغازگر سخنان این کاندیدای انتخابات دوازدهمین دورة مجلس شورای اسلامی بود.
رزمندگان مکتبی (اعم از مبارزان تا پیروزی انقلاب اسلامی، رزمندگان دفاع مقدس، و مدافعان حرم)، رزمندگان ایرانی، عوامل پیشران مقاومت و مبارزه، فرماندهان و ظرفیت فرماندهی آنان مفاهیم مورد بحث در این نشست بود.
به بیان دکتر رحماندوست، رزمندة مکتبی شخصی است که به قیامت ایمان دارد؛ قائل به جهاد در راه خدا، ارادة الهی، اذن الهی و ایثار است؛ شجاع و نترس و خداترس است، لذا در میدان نبرد از چیزی واهمه ندارد و به بیان شهید سلیمانی «ما ملت امام حسین‌ایم» و خود را در معرض صحن الهی می‌بیند؛ نماز، مناجات و توسل به خدا از ویژگی‌های بارز اوست؛ زنده به عشق الهی است؛ مرگ را گمشدة مؤمن می‌داند؛ تحلیل آنان از درد، ساختن و رسیدن به معراج است؛ نگاه رزمندگان مکتبی به هم غبطه به احوال معنوی است؛ خستگی به تن نمی‌پذیرد و به‌دنبال کارهای سخت‌تر است؛ عمق و ظرفیت بالای روحی دارد و دلتنگ جبهه می‌شود؛ پیروزی و شهادت، هر دو را نکو می‌داند؛ دنیا را بی‌ارزش می‌شمارد؛ حق را دوام و استمرار می‌داند و باطل گذراست؛ به برکت کار و امدادهای غیبی ایمان دارد.
این مبارز مکتبی و جانباز هشت سال دفاع مقدس، رزمندة ایرانی را نیز چنین تعریف کرد: دارای هوش و استعداد سرشار، سابقة تمدنی جغرافیای ایران فعلی و ایران تمدنی گذشته، اندیشة ایران و فارسی.
دکتر رحماندوست عوامل پیشران مقاومت و مبارزه را نیز چنین برشمرد: شهادت عبدالله حسین، و ظهور منجی عالم و نوید عدالت.
دکتر رحماندوست گفت: «دشمنان سودای تجزیة ایران را دارند؛ ولی ایران کشوری وسیع و چهار فصل با مرزهای وسیع زمینی، هوایی و دریایی است و همسایگان متنوع و متعددی دارد. ایران دارای عمق راهبردی است. در سراسر جهان ملت‌ها و افراد بسیاری به انقلاب ما دلبستگی دارند. فرماندهان معاصر ایران قدرت فرافرماندهی دارند. فرماندهان دفاع مقدس بیست‌وچهار-پنج ساله بودند که به شهادت رسیدند در کنار فرماندهی امام راحل که اوج فرماندهی روحی بودند. و در حال حاضر فرماندهی حضرت آقا که فردی فرهیخته، سیاستمدار، عالم و مهم‌‌تر از همه مرجع تقلید هستند و آسودگی خیال بیشتری برای رزمندگان دارند.»
این نشست به‌همت دکتر احسان رسولی‌نژاد، معاون امور فرهنگی و اداری دانشکدة مطالعات جهان، و به مناسبت چهل‌وپنجمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی برگزار شد.
دیدگاهتان را بنویسید