همایش مجمع شهرداران آسیایی با عضویت 100 شهردار آسیایی و حضور 6 سفیر و نمایندة سازمان ملل
مجمع شهرداران آسیایی با عضویت 100 شهردار آسیایی و به دبیرکلی ایران، همایش بین‌المللی روز جهانی حقوق بشر را با موضوع «حقوق بشر در جهان، ایران و شهر» در روز دوشنبه 20 آذر 1402 در دانشکدة مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار کرد.
در این نشست سفرای کشورهای تایلند، کرة جنوبی، فیلیپین، برونئی، یمن و رومانی؛ و نمایندة سازمان ملل در ایران دعوت داشتند.
این نشست پیرو اجرایی‌کردن تفاهمنامة امضاشده میان دانشکدة مطالعات جهان و مجمع شهرداران آسیایی برگزار شد.
در مراسم افتتاحیة این همایش دکتر سعیدرضا عاملی، رئیس دانشکدة مطالعات جهان، و حمیدرضا غلامزاده، دبیرکل مجمع شهرداران آسیایی، سخنران بودند.
دکتر عاملی، نخستین سخنران افتتاحیة همایش بین‌المللی روز جهانی حقوق بشر، به نقش پررنگ حقوق بشر در جوامع، به‌خصوص در شرایط جنگی، و بروز مزاحمت‌های اجتماعی توسط جریان‌های خارج از کشور اشاره کرد و گفت: «حقوق بشر ضرورتی است برای این روزهایی که در آن قرار داریم: در جریان تلخ نسل‌کشی در غزه که مثال بارزی است از نقض حقوق بشر.»
این عضو شورای انقلاب فرهنگی منشور سازمان ملل را یادآور شد که پیش‌نویس آن در سال 1941م و در جریان خاتمة جنگ جهانی اول و آبستن جنگ جهانی دوم تهیه شد. وی گفت: «منشوری لازم بود که تمامی ملت‌ها بر سر آن توافق داشته باشند و دولت‌ها بر آن پافشاری کنند؛ ضمانت اجرایی بیابد تا دیگر شاهد بروز جنگ در جهان نباشیم؛ و امحای سلاح‌های کشتار جمعی اتفاق بیفتد.» و فجایع هیروشیما و ناکازاکی را یادآور شد. چهار سال بعد، در 26 ژوییة 1945، این منشور به تصویب رسید.
در مادة اول منشور سازمان ملل بر صلح و روابط صلح‌آمیز در سطح جهانی تأکید شده است. دکتر عاملی گفت: «توقع می‌رفت که سازمان ملل جایگاهی باشد برای حفاظت از امنیت و صلح در سطح جهانی. اما، آنچه شاهدیم وقوع جنگ‌های متعدد در سطح جهانی است. آمریکا میزبان مکانی سازمان ملل است، ولی در تاریخ 300 سالة خود تنها 16 سال را بدون جنگ داشته است؛ یا خود منشأ جنگ‌های بزرگ در جهان بوده یا در بروز آن دخالت داشته است. در ویتنام نزدیک به 4 میلیون و 200 هزار نفر کشته شدند. طبق آمارها بخش زیادی از این کشته‌شدگان را مردم تشکیل می‌داده‌اند.»
نویسندة کتاب دوجلدی مطالعات شهر مجازی تهران: رویکرد تحلیلی به فضاهای عمومی، برای رعایت حقوق بشر در فضای شهری گفت: «با کمک‌گرفتن از فناوری و طراحی سامانه‌هایی برای تسهیل امور مردم در شهرها و راه‌اندازی شهرهای الکترونیکی می‌توان روابط انسانی را به‌حداقل رساند؛ در نظر اول ممکن است خسارت تلقی شود، چراکه روابط انسانی پویایی و تبادل انرژی در فضای زندگی را شکل می‌دهد که در جای خود ارزشمند است؛ اما، در شرایط بروکراسی، آزار مردم را در پی دارد و از محیط‌های خدمات الکترونیکی گریزی نیست. در مطالعة شهر تهران، 8 حوزه و 69 لایه و در 1700 خدمات تعریف کردیم که اگر کامل اجرایی شود، مردم برای گرفتن خدمات از شهرداری نیازمند نخواهند بود به شهرداری مراجعه کنند و سامانه‌ها حکمرانی و مدیریت شهری را برعهده می‌گیرند. لایه‌های اطلاعات بر بستر جی‌آی‌اس شهر بارگذاری می‌شود. امروز شهر تهران بیش از 140 لایة اطلاعاتی بر بستر سامانة جغرافیایی شهر داراست. یکی از اتفاقاتی که در دهة 90 در شهر تهران افتاد این بود که سازمان جی‌آی‌اس شهر تهران در سازمان فناوری اطلاعات شهر تهران ادغام و مدیریت دادة حکمرانی شهر را عهده‌دار شد.»
جان کلام نکتة اول این استاد حوزة ارتباطات این بود که: «حقوق بشر نهادی، بر حکمرانی با تأمین ظرفیت خدمات مطمئن استوار است. بخشی از این خدمات مطمئن از راه شهرهای الکترونیکی و به‌دلیل ظرفیت‌های موجود در آن در نظام یکپارچة سامانه‌ای در امتداد فضای فیزیکی تأمین می‌شود.»
داده‌بنیان‌بودن، دارابودن ظرفیت ماژولار با ایجاد خوشه‌های ارتباطی، دارای لایه‌های متعدد اطلاعاتی و ارتباطی، یکپارچگی با قابلیت پیوند به بدنه، حفظ استاندارد به‌صورت واحد و برای همة انواع خدمات از ویژگی‌های شهر الکترونیکی برشمرده شد.
دکتر عاملی سه رکن شهروندی را برشمرد که هر سه رکن در شهرهای الکترونیکی تعمیم‌پذیر است: «1. به‌حساب‌آوردن شهروندان، 2. تأمین حق و حقوق شهروندان، نظام حقوق فرهنگی‌ـ‌‌اجتماعی‌ـ‌سیاسی در تأمین مطالبات حقوقی شهروندان، و 3. تعلق اجتماعی و حس عضویت شهری، عضویت ملی و در سطح جهانی عضویت در جامعة جهانی که الزام به رعایت تعهدات جهانی را به‌دنبال دارد. منشور ملل در اصل بر مبنای این تعهد جهانی و حس عضویت جهانی شکل گرفت تا مردم جهان به‌لحاظ سرزمینی و منابع سرزمینی، خود را در یک بستر و ظرف ببینند تا متعهد به رعایت آن شوند.»
رئیس دانشکدة مطالعات جهان تأکید کرد: «رعایت حقوق منت اجتماعی نیست، بلکه حقی است مربوط به مردم و رعایت آن وظیفة حکمرانان است.»
نکتة دوم دکتر عاملی معطوف به آسیب‌هایی بود که در نظام حکومت جهانی و حقوق بشر در سطح جهانی وجود دارد. وی گفت: «امروز بیش از هر زمان دیگری به آزادسازی حقوق بشر از گفتمان‌های سلطه‌آمیز نیازمند هستیم. متأسفانه گفتمانی که امروز حق را به‌طور نسبی تعریف می‌کند حقوق بشر آمریکایی است. حقوق بشر آمریکایی ناظر بر رعایت حقوق همة جوامع نیست. روحیة استثناگرایی از قواعد و ضوابط در نظام حقوق بشر آمریکایی و دولتمردان آمریکایی غالب است. لذا، آمریکا آغاز جنگ و حمایت از جنگ‌ها، و استفاده از سازوکار تحریم را که در اصل پایمال‌کردن حقوق مردم محسوب می‌شود، نه حقوق دولت‌ها، بر خود جایز می‌شمارند. وضعیت امروز حقوق بشر یک‌طرفه وضعیت نابه‌سامانی است که مثال نزدیک آن وقایع امروز غزه است.»
در این باره دکتر عاملی افزود: «اساساً حقوق بشر جدای از حقوی سایر اجزای اصلی جهان هستی نیست. ما از حقوق انسان سخن می‌گوییم، ولی اجزا و عناصر هستی و طبیعت دارای حقوقی هستند. در رسالت انبیا، خداوند می‌فرماید و ‘ما ارسلناک الا بالحق’ رسولان خدا ارسال نشده‌اند مگر بر حق. حقوق بشر و حقوق هستی دارای پیوستگی‌ای هست که نمی‌توان یکی را منهای دیگری فرض کرد. حقوق انسان بدون رعایت به‌طور مثال حقوق هوا ممکن نیست. تمامی موجودات در این هستی حقوقی دارند. انسان به‌دلیل دارابودن خرد و عقل و گفتار حقوق بیشتری نسبت به سایر موجودات داراست. در فرهنگ دینی انسان اشرف مخلوقات است.»
نحوة تشخیص این حق، اینکه انسان بر این حق اشراف دارد، و تأمین جامعیت در نظام حقوقی مسئله‌ای بود که دکتر عاملی در ادامة سخنان خود مطرح کرد و پاسخ آن را در دین و نظام ارزشی دینی دانست و گفت: «بشر باید بازگردد و به پیام الهی توجه جامع‌تری داشته باشد و از آن منظر حقوق بشر را بازتعریف کند تا بتواند به جامعیتی دست یابد. حقوق بشر کنونی با تأسی از اتفاقات روی‌داده، قادر به تأمین حقوق انسانی نیست. هنوز جهان پر است از سلاح‌های نظامی، کشتار جمعی و محرومیت‌های اجتماعی. فقط در آفریقا در خرید برده 150 میلیون انسان بی‌گناه کشته شدند. تاریخ زرورق‌های زیبایی دارد ولی پر است از فجایع تاریخی: کشتار جمعی در فیلیپین، کشتار جمعی در آفریقا، کشتار جمعی در اثر قحطی در ایران. در جنگ صدام علیه ایران که با حمایت بیش از 30 کشور رخ داد نزدیک به 300 هزار شهید و ده‌ها هزار جانباز سلاح‌های کشتار جمعی و شیمیایی برجای گذاشت. انسان با تمامی تواناهایی‌های که دارد همچنان ناتوان است و نمی‌تواند اشراف حقوقی بر همه چیز داشته باشد. لذا، حقوق بشر در دید ادیان الهی راهگشایی است برای قرارگرفتن در مسیری آرام و انسانی‌تر. امیدواریم شاهد روز و روزگاری باشیم که جهان آکنده از صلح باشد و دیگر شاهد کشتار انسان‌ها، به‌خصوص زنان و کودکان نباشیم.»
غلامزاده، دومین سخنران افتتاحیة همایش بین‌المللی روز جهانی حقوق بشر، مجمع شهرداران آسیایی را سازمانی بین‌المللی و مستقر در تهران معرفی کرد که در زمینه‌های مختلف بین‌المللی فعالیت دارد. محور اصلی آن مدیریت شهری است، اما محدود بدان نیست.
دبیرکل مجمع شهرداران آسیایی گفت: «رویداد امروز به‌مناسبت روز جهانی حقوق بشر در سه ساحت و مقطع برنامه‌ریزی و اجرا شده است: حقوق بشر در جهان، حقوق بشر در شهر، و حقوق بشر در ایران و افق دید جمهوری اسلامی ایران در این باره.»
غلامزاده فجایع غزه، را فارغ از هر رویکرد سیاسی، شرایطی ناپسند و غیرقابل پذیرش خواند که روزانه کودکان و غیرنظامیان بی‌گناه زیادی کشته می‌شوند. وی ابراز امیدواری کرد سازمان ملل بتواند نقش خود را در این‌باره به‌درستی ایفا کند و جلوی کشتار بیشتر غیرنظامیان را بگیرد.
بدیع‌بودن موضوع حقوق بشر در شهر در حوزة شهرداری و خدمات‌رسانی به شهروندان، وجه خاص این همایش بود: سخنرانان این نشست با عنوان «حقوق بشر در شهر» و با مدیریت دکتر مهدی فلاحی‌پناه، عبارت بودند از استفان پریزنر، نمایندة سازمان ملل در ایران با عنوان «حقوق معلولان، سالمندان و کودکان» و ون‌کانگ هیون، سفیر کرة جنوبی در ایران با عنوان «حق دسترسی به حمل‌ونقل پایدار؛ مطالعة موردی: شهر سئول، جمهوری کرة جنوبی».
نشست حقوق بشر در جهان به مدیریت دکتر زهره خوارزمی، دو سخنران داشت: دکتر حسن حسینی، استادیار گروه مطالعات آمریکا در دانشکدة مطالعات جهان، با عنوان «تبعیض نژادی و قومیتی در شهر؛ مطالعة موردی: ایالات متحدة آمریکا»؛ و دکتر الهام کدخدایی، استادیار گروه مطالعات غرب آسیا در دانشکدة مطالعات جهان، با عنوان «حقوق بشر، استعمار سکونتی و شهر: بررسی ابعاد مختلف جایگاه شهر در استعمار سکونتی اسرائیل».
دگر نشست تخصصی این همایش با موضوع حقوق بشر در ایران، با مدیر دکتر زهره خوارزمی، با سخنرانی دکتر مهدی هادی، رئیس پژوهشگاه قوة قضاییه، با عنوان «احوال شخصی پناهندگان در ایران»، و دکتر احمد بینا، معاون بین‌الملل ستاد حقوق بشر قوة قضاییه، با عنوان «گزارش وضعیت حقوق بشر در ایران» به کار خود پایان داد.
دیدگاهتان را بنویسید