بیست‌وچهارمین نشست ژاپن‌شناسی: فیلم فردا
بیست‌وچهارمین نشست ژاپن‌شناسی با نمایش فیلم فردا و در آستانة چهلمین روز درگذشت استاد عثمان محمدپرست در روز دوشنبه 30 خرداد ۱۴۰1 در دانشکدة مطالعات جهان دانشگاه تهران به‌دو صورت حضوری و مجازی برگزار شد.
علیرضا شجاع‌نوری، بازیگر و تهیه‌کننده، شهره گلپریان، تهیه‌کننده و مروج سینمای ایران در ژاپن، مهدی گودرزی، بازیگر و مترجم ژاپنی، و قدرت‌الله ذاکری، کارشناس تاریخ سینمای ژاپن سخنرانان این نشست بودند.
در ابتدای نشست، فیلم فردا در تالار حنانه و به‌طور هم‌زمان در اتاق مجازی نشست اکران شد. پس از درنگی کوتاه، سخنرانی‌ها و پرسش‌وپاسخ در تالار ملل دانشکده دنبال شد.
شجاع‌نوری دارای مدرک زیست‌شناسی از دانشگاه شهید بهشتی، هنرهای دراماتیک از دانشگاه UDC و ادبیات ایتالیایی از دانشگاه تهران است. ایشان در فیلم‌های برجسته‌ای چون روز واقعه، شیر سنگی، تردید و محمد رسول‌الله حضور داشته است. همچنین، تهیه‌کنندگی بسیاری از فیلم‌های سینمایی ایران و بازیگری در برخی از آن‌ها را برعهده داشته است؛ فیلم‌هایی همچون فردا، فرش باد، و دوندة زمین.
شجاع‌نوری ضمن تشکر از گلپریان، ایشان را از ارکان اصلی همکاری سینمای ایران و ژاپن دانست. سپس، تاریخچه‌ای از تلاش‌های صورت‌گرفته برای همکاری با کشورهای دیگر و ایجاد تولیدات مشترک سینمایی مطرح کرد. شجاع‌نوری نقش فیلم‌های مرحوم عباس کیارستمی و ورود این آثار به جشنواره‌های مختلف را عاملی برای ایجاد بازار بین‌المللی برای سینمای ایران و اجرای پروژه‌های مشترک به‌خصوص با سینمای ژاپن نام برد.
این هنرمند شهیر سینمای ایران ضمن معرفی دو فیلم فرش باد و فردا، از تولیدات مشترک سینمایی ایران و ژاپن، در خصوص فیلم فردا اظهار داشت: «این فیلم فرصتی است که جنبه‌های فرهنگی دو کشور را در حالتی بی‌واسطه و دستکاری‌نشده نشان می‌دهد. در این فیلم فردی بدون آشنایی با فرهنگ ایران، به ایران می‌آید و با فردی مواجه می‌شود که چیزی از فرهنگ ژاپن نمی‌داند. تعامل این دو فرد بسیار قابل‌توجه است.»
شجاع‌نوری در خصوص سفر استاد عثمان محمدپرست به ژاپن، آن را تحقق فرایندی برعکس فیلم دانست و اظهار داشت: «استاد با ترجمة خودش از مکان‌های مختلف، حس‌ها را دریافت می‌کرد. مرد و هنرمندی واقعی و پیوسته در حال کشف و لذت‌بردن بود. علاقة بسیاری نیز به ساز خود داشت.»
شجاع‌نوری به دانشجویان دانشکده متذکر شد: «فرصت مطالعة بین‌المللی و آشنایی با فرهنگ‌های مختلف را غنیمت شمارند چراکه فرهنگ‌های دیگر تشنة فرهنگ مایند و فرهنگ ما نیز تشنة آشنایی با فرهنگ‌های دیگر است.»
گلپریان، مترجم متون و مترجم هم‌زمان زبان ژاپنی و نیز تهیه‌کنندة فیلم، علاوه بر اشتغال در زمینة مترجمی در صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران و شبکة NHK ژاپن، استادیار ویژه در مرکز پشتیبانی جهانی دانشگاه هنر توکیوست و در تبلیغ هنر و توسعة تبادلات فرهنگی بین ژاپن و ایران سهم بزرگی دارد. گلپریان 30 سال است که در ژاپن زندگی می‌کند و در تمام این سال‌ها فیلم‌ها را از فارسی به ژاپنی و برعکس ترجمه و زیرنویس کرده است. ایشان کار خود را با فیلم‌های خانة دوست کجاست، زندگی ادامه دارد و دیگر کارهای عباس کیارستمی شروع کرد و بسیاری از فیلم‌های سینمای ایران را برای نمایش در ژاپن آماده کرده است. همچنین، پخش مجموعه‌های ژاپنی در تلویزیون ایران همچون ایکیوسان و از سرزمین شمالی، حاصل ترجمة ایشان بوده است. گلپریان در سال 2018 میلادی از وزیر امور خارجة ژاپن تقدیرنامه دریافت کرد. در سال 2020 نیز موفق به دریافت نشان خورشید تابان، انوار زرین و سیمین دولت ژاپن شد.
گلپریان ضمن تشکر از شجاع‌نوری و دکتر پوررستمی، از پخش فیلم فردا در در آستانة چهلمین روز درگذشت استاد عثمان محمدپرست، اهمیت این فیلم را از این جهت دانست که نخستین فیلم مشترک میان ایران و ژاپن است. آثار پیش از آن، با سرمایة ژاپنی و توسط تیم ایرانی تولید شده بود. فیلم فردا با کارگردانی و سناریوی ژاپنی وارد ایران شد و گروه ایرانی در ساخت آن مشارکت کردند. ایشان همچنین، روایت ناکایاما را از دلایل تمایل به ساخت این فیلم بازگو کرد.
گودرزی نحوة جذب و حس‌گرفتن استاد عثمان محمدپرست را از محیط ستود.
ذاکری فارغ‌التحصیل کارشناسی‌ارشد مطالعات ژاپن و کارشناسی زبان و ادبیات ژاپنی از دانشگاه تهران، مترجم و محقق فعال در حوزة ادبی و سینمای ژاپن، و صاحب تألیفاتی همچون ژاپن‌شناسی در ایران، چهارده قرن رابطة تجاری ایران و ژاپن و سینمای ژاپن است.
ذاکری، محصول مشترک سینمایی ایران و ژاپن را در تقسیم‌بندی کلی به دو دستة قبل از انقلاب و بعد از انقلاب تقسیم کرد. در میان پروژه‌های پیش از انقلاب به فیلم مستند در جستجوی ایران و عراق، نخستین فیلم عریض مستند کشور ژاپن، فیلم گلگو ۱۳، فیلم خورشید برمی‌آید خورشید غروب می‌کند (پروژه‌های مشترک میان چندین کشور که قسمتی از آن در ایران فیلمبرداری شد)، و پاییز سوزان اشاره کرد.
در دستة آثار پس از انقلاب، سه دسته آثار را برشمرد: (1) آثاری با سرمایه‌گذاری ژاپنی مانند کیسة برنج دان دلبران حافظ، (۲) آثاری در خصوص کارگران ایرانی در ژاپن مانند کیفر و توکیو بدون توقف، (۳) محصولات مشترک مانند فرش باد، فردا، دونده زمین، و مهمانخانة ماه‌نو.
سپس به تبیین اهمیت مسئلة کارگران ایرانی در ژاپن و آثار فردی آن در ژاپن پرداخت. در تاریخ روابط ایران و ژاپن، فیلم فردا را بهترین فیلم دانست.
گلپریان نقطة مستند ارتباط ایران و ژاپن را حضور این کارگران ایرانی در ژاپن دانست. همچنین این نکته را خاطرنشان کرد که عمق فرهنگ ژاپن به فرهنگ ایران نزدیک است.
در پایان نشست، سخنرانان به پرسش‌های افراد حاضر در نشست و در فضای مجازی پاسخ دادند.
دکتر ناهید پوررستمی، معاون آموزشی و پژوهشی دانشکدة مطالعات جهان و استادیار مطالعات ژاپن، ادارة این نشست را برعهده داشت. در خاتمة نشست از برگزارکنندگان این ۲۴ نشست دوشنبه‌های آخرماه تقدیر و تشکر شد.
فیلم این سخنرانی‌های این نشست در آدرس زیر در دسترس علاقه‌مندان است.
دیدگاهتان را بنویسید