نشست نقد، بررسی و رونمایی کتاب تاریخ ارتباطات ایران و فرانسه از قرون وسطی تا امروز

[av_textblock size=” font_color=” color=”]
با همکاری مؤسسة مطالعات آمریکای شمالی و اروپا و انجمن ایرانی مطالعات جهان، نشست معرفی و نقد کتاب تاریخ ارتباطات ایران و فرانسه از قرون وسطی تا امروز، با حضور دکتر صفورا ترک‌لادانی، نویسندة اثر و عضو هیئت علمی دانشگاه اصفهان، محسن چیت‌ساز، رئیس ادارة مطالعات اسناد و تاریخ روابط خارجی ایران در مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، دکتر حسن علی‌بخشی، رئیس بخش تاریخ شفاهی مرکز مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه، و دکتر محمدرضا دهشیری، معاون پژوهشی دانشکدة روابط بین‌الملل وزارت امور خارجه، و دکتر هادی دولت‌آبادی، استادیار گروه مطالعات فرانسة دانشکدة مطالعات جهان، در روز سه‌شنبه 24 مهر 1397 در تالار حنانة دانشکدة مطالعات جهان برگزار شد.

کتاب تاریخ ارتباطات ایران و فرانسه از قرون وسطی تا امروز به زبان فرانسه با عنوان

L’Histoire des Relations Entre L’Iran et la France du Moyen Âge á nos jours

تألیف دکتر صفورا ترک‌لادانی به زبان فرانسه، توسط انتشارات هارماتان فرانسه در ژوییة 2018 با شمارة شابک 4-15015-343-2-978 در 341 صفحه در قطع وزیری به چاپ رسیده است. اثر پس از مقدمة نویسنده، در هفت فصل به همراه فصل جمع‌بندی، کتابنامه و نمایه تنظیم شده است.

در ابتدای نشست، دکتر دولت‌آبادی به معرفی مؤلف و سخنرانان و ادارة نشست پرداخت. پس از نمایش کلیپی از نویسنده در معرفی اثر، دکتر لادانی اثر را حاصل پنج سال کار مداوم و نفس‌گیر در کنار سایر فعالیت‌های پژوهشی خود در دانشگاه اصفهان یاد کرد. این اثر به بررسی روابط پر فراز و نشیب ایران و فرانسه از قرون وسطی تا به امروز می‌پردازد. به بیان دکتر لادانی، نخستین ارتباط مؤثر بین پادشاهان فرانسه و ایران در زمان سلطة مغولان پدید آمد و در دوران صفویه به شکوفایی رسید. با هجوم شورشیان افغان به ایران و نابودی اصفهان، فرانسویان حیرت‌زده ایران را ترک گفتند و در قرن 18 و در دوران قاجار با عهدنامة فینکنشتاین روابط دو کشور مجدداً پاگرفت هر چند با معاهدة تیسلیت میان روسیه و فرانسه روابط دو کشور دوباره سرد شد. در آن دوران زبان فرانسه میان نخبگان ایران و واژه‌های فرانسه در زبان فارسی رواج یافت. در دوران پهلوی علاقة وافر به ترجمة کتاب‌ها، رمان‌ها و نمایشنامه‌های فرانسوی پدید آمد و در زمان حکومت محمدرضا پهلوی، با سفر ژنرال دوگل به ایران، این روابط عمق گرفت. توافق موقت میان انقلابیون ایران و فرانسه، سبب‌ساز ورود امام خمینی به فرانسه شد. در جنگ ایران و عراق تنش‌های دو کشور اوج گرفت و در زمینة مسئلة هسته‌ای ایران ادامه یافت.

دکتر لادانی با تأکید بر نگاه بی‌طرفانه، علمی و بدون پیش‌داوری خود در این اثر و با استفاده از اطلاعات موثق در تنظیم مطالب، بر این باور است که در روابط پر فراز و نشیب ایران و فرانسه و گاه حضور سیاست‌های مبهم، هر کجا که از دیپلماسی فرهنگی و عمومی استفاده شده کارسازتر بوده است. به باور ایشان، بحث‌های فرهنگی قوی‌تر و مؤثرتر است.

دکتر دهشیری در ابتدای سخنان خود، به دکتر لادانی به‌دلیل تألیف اثری دقیق و جامع تبریک گفت. سپس با توصیف دو رویکرد روابط خارجی (نگاه توصیف‌گر)، و سیاست خارجی (نگاه تحلیلی)، این اثر را دارای رویکرد روابط خارجی دانست که سامانه‌های مکانی، زمانی، گفتمانی و منطقه‌ای را توصیف می‌کند. وی در تقسیم‌بندی‌های بعد از انقلاب در این اثر، آن را از نگاهی کاملاً ایرانی خطاب کرد و بر نگاه دوسویه و پررنگ‌تر کردن روابط فرهنگی تأکید داشت. به‌باور دکتر دهشیری تنها کشوری که هرگز متسعمرة فرانسه نبوده اما زبان فرانسه در آن رواج یافته است ایران بوده است و دیپلماسی غلط فرانسوی‌ها باعث افول این فعالیت‌های فرهنگی در ایران شده است. وی با اشاره به برداشت‌های متفاوت ایران و فرانسه در حوزه‌هایی مانند مدرنیته و مدرنیسم، مسائل هویتی و حقوق بشر، پیشنهاد کرد پیچیدگی‌ روابط و منحصربه‌فرد بودن آن در نوسانات روابط میان دو کشور در عین تفصیل، از کلیات نیز جدا فرض نشود.

دکتر علی‌بخشی این اثر را ریشه‌ای، اسنادی و دانشگاهی عنوان کرد و آن را ستود. همچنین، پیشنهاد کرد مؤلف در ویراست بعدی اثر موارد زیر را نیز لحاظ کند: موضوع سوریه، تحریم‌ها، رژیم صهیونیستی، منافقین، مسلمانان فرانسه، گروه‌های سلفی و تکفیری، عضویت ایران در سازمان فرانکوفونی، تلاش فرانسه در عضویت در IOC، حقوق بشر، لایسیته، قتل شاپور بختیار، و جایگاه زبان فرانسه در ایران. دکتر علی‌بخشی ترجمة این اثر را به فارسی خواستار شد.

آقای چیت‌ساز با بیان این مطلب که نگاه تاریخی نگاه از بالاست و دورة گسترده‌ای را شامل می‌شود، اثر را شایستة تقدیر دانست. ایشان با تأکید بر این مطلب که به محققان بسیاری برای تحقیق بر روی اسناد نیاز داریم، افزود: «بدون بازشناسی روابط در بستر تاریخی، نمی‌توان روابط جاری را نیز بهینه برقرار و بررسی کرد.»

این نشست با پرسش و پاسخ خاتمه یافت.
[/av_textblock]

[av_slideshow size=’featured_large’ animation=’slide’ autoplay=’true’ interval=’5′ control_layout=”]
[av_slide slide_type=’image’ id=’6719′ video=” mobile_image=” video_ratio=” title=” link_apply=” link=’lightbox’ link_target=”][/av_slide]
[av_slide slide_type=’image’ id=’6720′ video=” mobile_image=” video_ratio=” title=” link_apply=” link=’lightbox’ link_target=”][/av_slide]
[av_slide slide_type=’image’ id=’6721′ video=” mobile_image=” video_ratio=” title=” link_apply=” link=’lightbox’ link_target=”][/av_slide]
[/av_slideshow]