سلسله‌نشست‌های فرهنگ ایرانی؛ جلسة یازدهم: علم در ایران
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
یازدهمین نشست از سلسله‌نشست‌های فرهنگ ایرانی، با سخنرانی دکتر غلامعلی حدادعادل با عنوان «علم در ایران» در روز سه‌شنبه 22 آبان 1397 در تالار ملل دانشکدة مطالعات جهان در جمع اساتید، دانشجویان و فرهیختگان برگزار شد.
دکتر حدادعادل از پاییز 1389 سلسه‌نشست‌هایی را با موضوع فرهنگ ایرانی در دانشکدة مطالعات جهان آغاز کرد. وی ضمن معرفی معنای فرهنگ در نشستی مجزا، دوازده نشست را به این موضوع اختصاص داد. ده نشست با عناوین زیر در این هشت سال در دانشکدة مطالعات جهان برگزار شده است: سفرة ایرانی، قنات ایرانی، فرش ایرانی، ورزش در ایران، زبان‌شناسی در ایران، کتاب در ایران، بازار ایران، عاشورا، فرهنگ ایران و تأثیر آن در شبه‌قارة هند، و نوروز ایرانی. نشست یازدهم با عنوان «علم در ایران» موضوع سخنرانی این نشست بود. نشست دوازدهم و آخرین نشست از این سلسله‌نشست‌ها نیز با عنوان «رَبع رشیدی» به‌زودی برگزار خواهد شد.
دکتر سعیدرضا عاملی، رئیس دانشکدة مطالعات جهان، ضمن تشکر از دکتر حدادعادل که همواره با مجموعه‌ای از اندیشه‌های عمیق و دقیق و جزیی سخنرانی‌ها را دنبال می‌کنند، و مطالب ایشان حکایت از کار استادانه و معلمی دارد، اشراف ایشان به ابعاد مختلف موضوع علم در ایران را ستود که برخواسته از تجربة چند رشته‌ای ایشان در علوم پایه (فیزیک)، فلسفه و الهیات و زبان و ادبیات فارسی است و افزود دکتر حدادعادل مباحث را محققانه به پیش می‌برند. به بیان دکتر عاملی، علم خاستگاه و جغرافیا دارد، در پیوند با دین عمق و چشم‌اندازهای بزرگ می‌یابد و برداشت‌های عمیقی را ایجاد می‌کند، با این حال علم همچون دین ماهیت جهانی دارد و دارایی جهانی محسوب می‌شود و وقتی تبدیل به دانش می‌شود، تمامی سرزمین‌ها، اندیشه‌ها و تمامی پیروان ادیان مختلف از آن بهره‌مند می‌شوند و همه باید به این دارایی بزرگ توجه داشته باشیم. به بیان ایشان، تمایزها در تعارض‌ها شکل می‌گیرد و به این خاطر است که در تمدن‌شناسی به هویت و خاستگاه علم توجه می‌شود.
دکتر مهدی آهویی، استادیار گروه مطالعات ایران دانشکدة مطالعات جهان، ضمن خیرمقدم به دکتر حدادعادل، ایشان را فردی فرهیخته و صاحب اندیشه در فرهنگ و زبان و ادبیات فارسی در کنار نقش برجستة ایشان در سیاست معرفی کرد که همواره علاقة خاصی به این دانشکده داشته و این دانشکده با حضور ایشان در دوره ریاست مجلس در سال 1387 افتتاح شده است. سپس، بیان کرد که سلسله سخنرانی‌های فرهنگ ایرانی طی هشت سال گذشته و در ده نشست انجام شده است که نشست یازدهم آن امروز در مورد «علم در ایران» است. وی ضمن معرفی این نشست‌ها و عناوین آن بیان داشت که نشست هفتم با عنوان «بازار ایران» هم‌زمان با افتتاح رشتة مطالعات ایران در این دانشکده با حضور دکتر حدادعادل برگزار شد. این استاد رشتة مطالعات ایران خبر از نشر این سلسله‌نشست‌ها در مجموعه‌ای با عنوان «فرهنگ ایرانی» داد. او فرهنگ ایرانی را همچون هر فرهنگ دیگری، تمایزدهندة محیط فرهنگی و جغرافیای ایران از دیگر محیط‌های فرهنگی نام برد که هرگز در حاشیه و انزوا نبوده است. فرهنگ و تمدن ایرانی نیز زاییده و محصول تعامل و ارتباط با سایر فرهنگ‌ها و تمدن‌ها و ترویج‌دهندة تکثر و هم‌زیستی در میان اقوام، مذاهب و ملل گوناگون بوده است. این تمدن محصول انزوا و در خود فرورفتگی نبوده است، بلکه مردم ایران توانسته‌اند با هوشمندی از دستاوردهای مثبت سایر اقوام و ملل بهره‌مند شوند و آن‌ها را با علم، هنر و خلاقیت خود به‌گونه‌ای بپردازند که محصولی منحصربه‌فرد و متمایز به‌وجود آید. تمدن ایران از یونان و مغرب‌زمین در بستری بهره‌مند شد که اسلام برای تعقل و پویایی عقل انسان فراهم کرده بود تا دانشمندانی پیشتاز و نوآور را در حوزة عمل تقویت نماید که میدانی عظیم و افتخارآفرین برای تمدن بشری محسوب می‌شود. علم در تمدن ایران هیچ‌گاه ابزاری برای نابودی و سلطه و تسخیر دیگران نبوده است، بلکه مسیر صلح و هم‌زیستی و پیشرفت را برای همة ملت‌ها فراهم کرده است. به باور وی، علم در ایران همواره از دو خصیصة انسانی و اخلاقی‌بودن، و جهانگرایی بهره برده است. دکتر آهویی با ذکر این مقدمه سخنرانی را به دکتر حدادعادل سپرد.
دکتر حدادعادل ضمن ابراز خرسندی از اینکه توانسته در این نشست حلقة جدیدی را به زنجیرة سخنرانی‌های فرهنگ ایرانی بیفزاید، بیان داشت که در این هشت سال از مساعدت و محبت دانشکدة مطالعات جهان دانشگاه تهران، به‌ویژه دکتر عاملی بهره‌مند بوده و تشویق‌ها و پیگیری‌های ایشان کار را به اینجا رسانده است.
دکتر حدادعادل سخنرانی خود را با ذکر دو ملاحظة مقدماتی (رابطة میان علم و فرهنگ، و تعیین محدودة زمانی و مکانی بحث)؛ چهار نکته (علوم در ایران اسلامی ادامه و تداوم‌یافتة علوم پیشینیان؛ محدودکردن بحث به علم نجوم، شیمی، فیزیک، ریاضی و طب؛ عوامل و انگیزه‌های مؤثر در گسترش علم در ایران؛ سهم ایرانی‌ها در تمدن اسلامی و علوم اسلامی)؛ شرح علوم نجوم، شیمی، فیزیک، ریاضی و طب؛ گواه دیگر علم در ایران، وجود مؤسسات علمی؛ پاسخ به ادعای اروپاییان دربارة علم در میان مسلمانان؛ و در آخر تفاوت عمدة علم در تمدن ایرانی و اسلامی با دیگر تمدن‌ها ایراد کرد.
برای مشاهده متن کامل سخنرانی دکتر حدادعادل اینجا را انتخاب فرمایید.
[/av_textblock]
[av_slideshow size=’featured_large’ animation=’slide’ autoplay=’true’ interval=’5′ control_layout=”]
[av_slide id=’6928′][/av_slide]
[av_slide id=’6930′][/av_slide]
[av_slide id=’6929′][/av_slide]
[av_slide id=’6931′][/av_slide]
[av_slide id=’6932′][/av_slide]
[av_slide id=’6933′][/av_slide]
[/av_slideshow]
دیدگاهتان را بنویسید