بررسی اثر بخشی رسانه های اجتماعی در جنبش های اجتماعی و مباحث سیاسی اندونزی

دکتر حمیده مولایی؛ عضو هیات علمی گروه آموزشی مطالعات جنوب و شرق آسیا و اقیانوسیه دانشکده مطالعات جهان در چهارمین جلسه سخنرانی “کرسی یونسکو در فضای مجازی و فرهنگ: دوفضایی شدن جهان” به بررسی اثر بخشی رسانه های اجتماعی در جنبش های اجتماعی و مباحث سیاسی اندونزی پرداخت.

در ابتدای این جلسه که در روز دوشنبه 3 آبانماه در محل تالار ایران دانشکده مطالعات جهان و در جمع اندیشمندان حوزه فضای مجازی برگزار شد، دکتر مولایی به فرصت های مهمی که رسانه های اجتماعی فرا روی شهروندان قرار داده است پرداخته و گفت: رسانه های اجتماعی که با ظهور تکنولوژی وب 2 به وجود آمده اند، از نظر تولید و توزیع محتوا تفاوت های اساسی با رسانه های جمعی دارند. این رسانه ها از بدو پیدایش خود فرصت های جدیدی را برای شهروندان جهت مشارکت در عرصه های مختلف اجتماعی، سیاسی و مدنی ایجاد کرده اند که با توجه به محبوبیت روز افرون این رسانه ها در کشورهای مختلف و از جمله کشور پرجمعیت اندونزی، بررسی اثربخشی رسانه های مذکور برای جنبش های اجتماعی و مباحث سیاسی از اهمیت خاصی برخوردار است.

عضو هیات علمی گروه آموزشی مطالعات جنوب و شرق آسیا و اقیانوسیه دانشکده مطالعات جهان، سپس به نقش رسانه های مشارکتی در موفقیت دو جنبش اجتماعی مهم ضد فساد در سال 2009 در کشور اندونزی اشاره کرد و ( دکتر مولایی برای مطالعه اثر بخشی این رسانه ها از روش مصاحبه عمقی با تعدادی از فعالان رسانه های اجتماعی، روزنامه نگاران و محققان رسانه در کشور اندونزی بهره گرفته است) گفت: رسانه های اجتماعی نقطه شروع خوبی برای جنبش های اجتماعی هستند، اما وجود آنها به تنهایی برای موفقیت و به ثمر نشستن جنبش کافی نیست. جنبش ها برای موفقیت خود نیازمند عوامل دیگری هستند که مهمترین آنها بازنمایی مثبت آنها در رسانه های جمعی مانند رادیو و تلویزیون و هم چنین اقبال عمومی جامعه نسبت به مسئله طرح شده در آنها می باشد.

دکتر مولایی همچنین در توضیح کیفیت مباحث سیاسی شهروندان در رسانه های اجتماعی به بررسی یکی از کانال های بحث و گفتگو در مورد جنبش ضد فساد بر اساس یک سنجه چهار متغیری شامل؛ میزان استدلال، دانش سیاسی افراد، تنوع نظرات و مدنیت پرداخت.

وی در پایان سخنرانی خود گفت: نتایج بررسی ها بر درجه بالای میزان مدنیت و احترام متقابل مشارکت کنندگان در مباحث دلالت دارد. اما میزان استدلال و دانش سیاسی در مورد موضوع مورد بحث و هم چنین تنوع نظرات سیاسی افراد در درجه پائینی قرار داشت. هم چنین قابل ذکر است که مشارکت کنندکان در ارائه استدلالات خود به میزان قابل توجهی از محتوای رسانه های جمعی تاثیر پذیرفته بودند.

چهارمین جلسه سخنرانی “کرسی یونسکو در فضای مجازی و فرهنگ: دوفضایی شدن جهان”، با پرسش حاضران و پاسخ دکتر مولایی؛ عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان پایان یافت.

لازم بذکر است که کرسی یونسکو در فضای مجازی و فرهنگ: دوفضایی شدن جهان به ریاست دکتر سعید رضا عاملی عضو هیئت علمی گروه ارتباطات دانشگاه تهران، از جمله کرسی‌های نوپای دانشگاه تهران است که با رویکرد دوفضایی به فرهنگ و فضای مجازی، تلاشی دوسویه و بلکه چندسویه برای درک عمیق‌تر رابطة فناوری فضای مجازی با انسان و جامعة مرتبط با این فضا و در تعبیري دقیق‌تر، رابطة فضای مجازی و فرهنگ دارد.

هرچند از زمان شروع به کار این کرسی زمان زیادی نمی گذرد اما گام‌های مثبتی در حوزه فضای مجازی و فرهنگ برداشته شده است و نخستین رویداد آن برگزاری نخستین کنفرانس بین المللی سبک زندگی و سلامت: فرهنگ و فضای مجازی بود که در تاریخ 30 دی ماه 1394 برگزار گردید. همچنین این کرسی در نظر دارد در ماه های باقیمانده به انتهای سال 2016 سلسله جلسات سخنرانی را با حضور اندیشمندان ایرانی و بین المللی برگزار نماید که تا کنون چهار جلسه سخنرانی آن برگزار شده است.