نخستین پیش‌نشست بررسی روابط تجاری و اقتصادی ایران و ژاپن
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
به‌مناسبت نودمین سال آغاز روابط رسمی ایران و ژاپن، نخستین پیش‌نشست بررسی روابط تجاری و اقتصادی ایران و ژاپن در روز چهارشنبه 10 مهر 1398 در تالار ملل دانشکدة مطالعات جهان برگزار شد.
در آغاز نشست دکتر ناهید پوررستمی، معاون آموزشی، پژوهشی و تحصیلات تکمیلی و استادیار گروه مطالعات ژاپن ضمن خیرمقدم به حضار از جمله کارشناسان وزارت امورخارجه و مرکز مطالعات این وزارتخانه، دو رایزن فرهنگی و اقتصادی سفارت ژاپن در تهران، کارشناسان ادارة میز ژاپن، و نمایندگان شرکت‌های مختلف ژاپنی از جمله میتسوبیشی، تومن و ماروبنی، به بیان تاریخچة رشتة مطالعات ژاپن در دانشکدة مطالعات جهان پرداخت و هدف از تأسیس آن را شناخت بیشتر این کشور از ابعاد مختلف سیاسی، فرهنگی، تاریخی، اجتماعی و اقتصادی برای برقراری روابط بین‌المللی عمیق‌تر عنوان کرد. دکتر پوررستمی علت برگزاری این نشست‌های اقتصادی- تجاری در دانشکدة مطالعات جهان را فعالیت‌ها و برنامه‌های خوب سفارت ژاپن در ایران و وزارت امور خارجه عنوان کرد و خبر از برگزاری پیش‌نشست‌های دیگر و همایشی در آذر ماه در این موضوع داد.
سخنرانان این نشست استاد خسرو معتضد، تاریخ‌نگار، و مهندس عبدالحسین بیات، عضو اصلی هیئت مدیره و مشاور مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی بودند.
استاد معتضد، به بیان تاریخچة روابط ایران و ژاپن پرداخت. به گفتة وی تاریخچة روابط ایران و ژاپن به سال 1880 میلادی و به دوران ناصرالدین شاه قاجار بازمی‌گردد. ایران و ژاپن دو کشور کهن در دو سوی قارة آسیا هستند با قدمتی شامخ و در خور افتخار و با یک تضاد بزرگ؛ ایران در دل خشکی و در گذرگاه غرب و شرق و محل عبور اقوام و سپاهیان مهاجم از ممالک مختلف بوده است، در حالی که ژاپن در دل اقیانوس و تا حدود زیادی فارغ از تهاجم به‌سر برده است. ژاپن در نیمة دوم قرن نوزدهم، در کمتر از 50 سال خود را به پای قدرت‌های بزرگ اروپایی رسانده است.
استاد معتضد از روزنامة حبل‌المتین، شواهد بسیاری دربارة علایق مشترک ایران و ژاپن نقل کرد و مواردی که در این روزنامه دربارة ژاپن به چاپ می‌رسیده است. از جمله اینکه امپراتور ژاپن به‌دلیل آنکه کفش ساختة ژاپنی نداشت حاضر به خروج از خانه نشده بود، لذا برای وی کفش ژاپنی دوختند. یا زمانی که قشون ژاپن در جنگ با روسیه برای کشیدن توپ‌های خود نیاز به طناب داشتند، زنان ژاپنی موهای خود را تراشیدند تا با آن طناب‌های محکمی بافته شود. این وقایع برای ایرانیان آن زمان جالب و تحسین‌برانگیز بوده است.
استاد معتضد ضمن تمجید از دکتر هاشم رجب‌زاده که سفرنامه‌ها و منابع مهمی را دربارة ژاپن ترجمه و تألیف کرده است، از عمدة منابع و سفرنامه‌های ایرانی و ژاپنی نام برد، از جمله کتاب سفینة سلیمانی نوشتة محمدربیع محمدابراهیم مربوط به سال 1094 تا 1098 هجری قمری، سفرنامة یوشیدا ماساهارو از ایران در سال 1880 تا 1881 میلادی، سفرنامة فوروکاوا در سال 1880 تا 1881 میلادی، سفرنامة یه‌ناگا تویوکیچی به سال 1899، سفرنامة ناکامورا نائوکیچی به سال 1902 میلادی، سفرنامة سوزوکی شین در سال 1905 تا 1906، سفرنامة ایران ماساجی اینووه در 1902 میلادی، سفرنامة نونی دائی‌شیرو در سال 1302 هجری شمسی، سفرنامة اوچی یاما ایواتارو در سال 1305 هجری شمسی، سفرنامة کوزونی تاکاتسوی در سال 1307 هجری شمسی، سفرنامة کاسا ما آکی‌ئو در سال 1308 هجری شمسی، یادنامة تایراتایزو در سال 1308 هجری شمسی، سفرنامة ایران و ورارود اوباگه آلی‌کاکو در سال 1910 میلادی که بخشی از کتاب چهل هزار فرسنگ از شمال به جنوب جهان است، سفرنامة کازاما که نخستین وزیرمختار ژاپن در ایران بود در سال 1308 تا 1311 هجری شمسی، یازده سفرنامه از ژاپنی‌هایی که بین سال‌های 1931 تا 1941 از ایران دیدار کرده بودند، چهارده سفرنامه در سال‌های 1321 تا 1391 هجری شمسی.
ترجمة سفرنامه‌هایی دربارة چین و ژاپن در دوران ناصرالدین شاه قاجار آغاز شد. پیش از آن نیز عبدالفتاح گرمرودی در التزام میرزا حسین‌خان آجودانباشی در سال 1244 هجری قمری به اروپا اعزام شد که اطلاعاتی دربارة دولت ژاپن کسب کرد و در سفرنامة خود آورده است. نخستین‌بار، میرزا ابراهیم صحاف‌باشی نیز به‌همراه همسر خود در زمان مظفرالدین شاه سفری به ژاپن داشت و در آنجا با ایرانی‌ای به نام آبکار ارمنی ملاقات کرد که در کار تجارت بود.
استاد معتضد به نقل از پروفسور گامو، استاد دانشگاه توکیو، بیان داشت در ساخت بسیاری از اشیای زینتی خزانة سلطنتی از اشیای هنری ایران الهام گرفته شده اشت. همچنین، یکی از خانواده‌های ثروتمند ژاپنی، ورقه کاغذی در اختیار دارد که اشعاری به فارسی و از مثنوی روی آن خطاطی شده است که به سال 1217 میلادی بازمی‌گردد. نیم‌تنه‌ای از بافت کاشان، لباس رزم فرماندة ارتش ژاپن بوده است. در میان ادوات موسیقی ژاپن نیز سازی به‌نام بیوا وجود دارد که سازی ایرانی است.
به گفتة این تاریخ‌نگار، ایران و ژاپن همواره مراودات صمیمانه‌ای با یکدیگر داشتهاند. پیروزی ژاپن در برابر روسیه باعث جاری‌شدن اشک شوق در ایرانیان و بمباران اتمی ژاپن باعث اندوه ایرانیان شده است.
بین سال‌های 1300 تا 1320 روابط ایران و ژاپن در کمال مودت بوده است و و وقتی انگلستان از کمک به ایران امتناع کرد، قرار بوده است دانشجویان ایرانی برای آموزش فنون دریایی و کشتی‌سازی عازم ژاپن شوند.
در ژوییة 1929 میلادی سفارت ژاپن در تهران گشایش یافت و در سال بعد سفارت ایران در توکیو گشایش یافت. در سال 1942 میلادی این رابطه قطع شد و در مارس 1945 تحت فشار متفقان، ایران به ژاپن اعلام جنگ کرد. در نوامبر 1952 در دوران دکتر مصدق، روابط دوباره از سرگرفته شد. در سال 1955 ایران در نمایشگاه بین‌المللی ژاپن شرکت کرد و از خشکبار ایران استقبال شد.
این استاد تاریخ‌نگار در جمع‌بندی سخنان خود به موارد زیر اشاره داشت. اکثر مردم ایران به ملت ژاپن احترام می‌گذارند. ژاپن الگوی تحول شرقی در ذهن ایرانیان است که با قناعت و صرفه‌جویی و ساده‌زیستی عجین شده است. رجال ژاپنی نمونه‌هایی از وطن‌دوستی و در نزد ایرانیان محبوب بوده‌اند. احیای ژاپن پس از جنگ جهانی دوم و رشد صنایع آن برای ایرانیان جالب و شگفت‌انگیر بوده است. ورود نفتکش‌های ژاپنی به ایران در دوران بحران نفت ایران با استقبال گرم مردم جنوب همراه بود و ایرانیان با ژاپنی‌ها در زمینه‌های پتروشیمی و نفت مراودات حسنه‌ای داشتهاند. ایرانیان در کسوت کامی‌کازا خلبانان نظامی ژاپنی را تحسین می‌کردند و الگو قرار داده بودند. ایرانیان صداقت و پاکدامنی دولتمردان ژاپنی را ستوده‌اند.
مهندس بیات، با موضوع «افق روابط اقتصادی و تجاری ایران و ژاپن در حوزة صنعت پتروشیمی»، با تأکید بر افق آیندة روابط ایران و ژاپن، دومین سخنران این نشست بود. به گفتة وی صنعت پتروشیمی ایران دومین عنصر تحول‌زا و پیشران اقتصاد ایران بوده است. وی با ذکر محورهای زیر به سخنان خود ادامه داد.
نخست، به مبادلة لیسانس میان ایران و ژاپن از 1379 تا 1385 اشاره داشت. همچنین، از سرمایه‌گذاری‌های مشترک در پتروشیمی بندر امام خمینی ماهشهر و پتروشیمی مهر در عسلویه سخن گفت و سنگین‌ترین مبادلة پتروشیمی ایران را با ژاپن و در بندر امام خمینی بیان داشت.
طرح‌های پایة پتروشیمی از دیگر مباحث مطرح‌شدة او بود که با مشکلات منابع مالی و زیرساخت برای انتقال سرمایه مواجه شد. همکاری بانک‌های خارجی از جمله بانک JBic ژاپن در کمک به ایران در پرداخت فاینانس‌های به‌موقع خود را از جمله افتخارات دولت ایران در پرداخت بدون تأخیر و عمل به تعهدات بین‌المللی خود خواند.
به گفتة وی، ایران و ژاپن در زمینه‌های زیر روابط گسترده و موفقی با یکدیگر داشتهاند: خدمات فنی و تعمیرات ماشین‌آلات و تجهیزات؛ آموزشی، محیط‌زیستی، بهداشت، آتش‌نشانی؛ مشارکت در طرح‌های تحقیقاتی؛ برگزاری همایش‌ها و نمایشگاه‌های صنعتی- تجاری مشترک؛ ارائة خدمات پیمانکاری؛ و مبادلات تجاری و بازرگانی در خرید تجهیزات، واردات محصولات پتروشیمی، و صادرات محصولات پتروشیمی.
بعد از برجام نیز در حوزه‌های زیر فعالیت‌های موفقی را آغاز کردند: مایع‌سازی و صادرات از اتاق ایران؛ اعلام آمادگی برای فاینانس؛ مشارکت در توسعة سواحل مکران؛ پیشنهاد برگزاری دوره‌های آموزشی مدیریت کربن؛ پیشنهاد برگزاری دورة آموزشی مهندسی ایمنی فرایند و ایمنی؛ تفاهم‌نامة مطالعات امکان‌سنجی طرح‌های GTP/GTO؛ پیشنهاد تغییر فرایند کلر آلکالی.
به گفتة مهندس بیات، افق همکاری‌های پیش‌روی دو کشور در زمینه‌های زیر گسترده است: امکان توسعة آسان و کم‌هزینة صنعت پتروشیمی ایران در مناطق ویژة اقتصادی ایران؛ ذخایر گاز و نفت ایران؛ دسترسی آسان به آب‌های آزاد بین‌المللی از طریق ایران؛ 53 طرح پتروشیمی آمادة سرمایه‌گذاری در ایران.
خاتمه‌بخش سخنان وی طرح پیشنهادهای زیر بود: تأمین دانش فنی واحدهای پتروشیمی؛ مشارکت در سرمایه‌گذاری در طرح‌های پتروشیمی؛ مشارکت در طرح‌های تحقیقاتی، پژوهشی و آموزشی؛ تأمین قطعات و تجهیزات مورد نیاز صنعت پتروشیمی؛ تأمین کاتالیست‌ها و مواد شیمیایی لازم برای صنعت پتروشیمی؛ برنامه‌ریزی برای افزایش صادرات پتروشیمی.
وی ضمن اشاره به فعالیت‌های موفق ایران و ژاپن در حوزة نفت و پتروشیمی، دو دولت و ملت ایران و ژاپن را دو دولت و ملت دوست خواند و آرزو کرد این روابط همچنان دوام یابد و گسترش یابد.
پس از پرسش حضار و پاسخ سخنرانان، با غذاهای ژاپنی از حاضران پذیرایی شد. در برگزاری این نشست در دانشکدة مطالعات جهان دانشگاه تهران، انجمن ایرانی مطالعات جهان و کمیتة مشترک بازگانی ایران و ژاپن مشارکت داشتند.
[/av_textblock]
[av_slideshow size=’featured_large’ animation=’slide’ autoplay=’true’ interval=’5′ control_layout=”]
[av_slide id=’9018′ slide_type=” video=’http://’ mobile_image=” video_ratio=’16:9′ video_controls=” video_mute=” video_loop=” video_autoplay=” title=” link_apply=” link=” link_target=”][/av_slide]
[av_slide id=’9017′ slide_type=” video=’http://’ mobile_image=” video_ratio=’16:9′ video_controls=” video_mute=” video_loop=” video_autoplay=” title=” link_apply=” link=” link_target=”][/av_slide]
[av_slide id=’9019′ slide_type=” video=’http://’ mobile_image=” video_ratio=’16:9′ video_controls=” video_mute=” video_loop=” video_autoplay=” title=” link_apply=” link=” link_target=”][/av_slide]
[av_slide id=’9020′ slide_type=” video=’http://’ mobile_image=” video_ratio=’16:9′ video_controls=” video_mute=” video_loop=” video_autoplay=” title=” link_apply=” link=” link_target=”][/av_slide]
[av_slide id=’9021′ slide_type=” video=’http://’ mobile_image=” video_ratio=’16:9′ video_controls=” video_mute=” video_loop=” video_autoplay=” title=” link_apply=” link=” link_target=”][/av_slide]
[av_slide id=’9022′ slide_type=” video=’http://’ mobile_image=” video_ratio=’16:9′ video_controls=” video_mute=” video_loop=” video_autoplay=” title=” link_apply=” link=” link_target=”][/av_slide]
[av_slide id=’9023′ slide_type=” video=’http://’ mobile_image=” video_ratio=’16:9′ video_controls=” video_mute=” video_loop=” video_autoplay=” title=” link_apply=” link=” link_target=”][/av_slide]
[av_slide id=’9024′ slide_type=” video=’http://’ mobile_image=” video_ratio=’16:9′ video_controls=” video_mute=” video_loop=” video_autoplay=” title=” link_apply=” link=” link_target=”][/av_slide]
[av_slide id=’9025′ slide_type=” video=’http://’ mobile_image=” video_ratio=’16:9′ video_controls=” video_mute=” video_loop=” video_autoplay=” title=” link_apply=” link=” link_target=”][/av_slide]
[av_slide id=’9016′ slide_type=” video=’http://’ mobile_image=” video_ratio=’16:9′ video_controls=” video_mute=” video_loop=” video_autoplay=” title=” link_apply=” link=” link_target=”][/av_slide]
[av_slide id=’9026′ slide_type=” video=’http://’ mobile_image=” video_ratio=’16:9′ video_controls=” video_mute=” video_loop=” video_autoplay=” title=” link_apply=” link=” link_target=”][/av_slide]
[/av_slideshow]
دیدگاهتان را بنویسید