دکتر رسولی‌نژاد،«اقتصاد روسیه و تحریم‌های غرب»
[av_slideshow size=’featured_large’ animation=’slide’ autoplay=’false’ interval=’5′ control_layout=”]
[av_slide id=’6954′][/av_slide]
[/av_slideshow]
[av_textblock size=” font_color=” color=”]
سخنران چهارم نشست «ایالات متحدة آمریکا، تحریم‌های اقتصادی و جنگ روانی: دولت ترامپ و تحول در ماهیت نظم جهانی»، دکتر رسولی‌نژاد، با عنوان «اقتصاد روسیه و تحریم‌های غرب» بود. وی مفهوم تحریم در روابط بین‌الملل و اقتصاد را در سه چارچوب گذشتة اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه، تحریم‌های کنونی علیه روسیه، و چشم‌انداز پیش‌روی اقتصاد روسیه ترسیم کرد.
دکتر رسولی‌نژاد تحریم را چنین تعریف کرد: «ابزاری برای اعمال فشار اقتصادی بر کشور(ها) در جهت تعدیل در سیاست‌ها و رفتار آن(ها)». به بیانی دیگر، تحریم امتناعی نظام‌یافته محسوب می‌شود از برقراری روابط اجتماعی، اقتصادی، سیاسی یا نظامی دولت یا گروهی خاص از دولت‌ها به‌منظور تنبیه یا ایجاد رفتار مورد قبول از سوی کشور تحریم‌شده.
این استاد گروه مطالعات روسیه، تاریخچة اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه روسیه را در سه برهة زمانی مطرح کرد: قبل از قرن بیستم، در زمان شوروی، و پس از فروپاشی شوروی.
وی در دوران قبل از قرن بیستم، به مورد هانس اشلیت در سال 1548، ممنوعیت مهاجرت نیروی کار ماهر و واردات فناوری توسط انگلستان در سال 1750، و ممنوعیت ورود نیروی کار ماهر توسط آلمان در دهة 1760 اشاره کرد.
دکتر رسولی‌نژاد اهم تحریم‌ها علیه شوروی را در قرن بیستم و در زمان شوروی را چنین برشمرد:
– تحریم اقتصادی علیه شوروی در سال‌های 1917-1920
– تحریم طلای شوری توسط غرب در 1925
– تحریم کل کالاهای صادراتی شوروی توسط غرب طی سال‌های 1931-1933
– محاصرة شهر لنینگراد شوروی به‌مدت حدود 900 روز توسط ارتش آلمان در جریان جنگ جهانی دوم
– تحریم فناوری شوروی در سال 1949
– مادة الحاقی جکسون- ونیک در سال 1974
– تحریم شوروی توسط آمریکا در سال 1979، به‌دلیل حملة شوروی به افغانستان
– تحریم ساخت لولة گازی «اورنگوی-پاماری-اوژگوراد» در سال 1981.
در دورة دوم، یعنی پس از فروپاشی شوروی، تحریم‌های اقتصادی مهم علیه کشور روسیه به قرار زیر بوده است:
– تحریم روسیه توسط غرب به‌دلیل جنگ با گرجستان در سال 2008
– تحریم مگنیتسکی توسط آمریکا، به‌دلیل کشته‌شدن سرگئی مگنیتسکی در زندان مسکو در سال 2012
– تحریم روسیه توسط غرب، به‌دلیل دخالت در امور داخلی اوکراین در سال 2014
– تحریم صادرات کالاهای مصرف دوگانه به روسیه، به‌دلیل مسموم‌کردن سرگئی اسکريپال در اوت 2018. در سپتامبر 2018، برخی شرکت‌های روسی در زمینة صنایع فضایی و دفاعی همچون نیلکو گروپ، ايروکامپوزیت تحریم شدند.
دکتر رسولی‌نژاد در مورد تحریم‌های سال 2014 غرب علیه روسیه دلایل زیر را برشمرد:
– پیش‌زمینه‌های بروز بحران میان روسیه و غرب
– در 17 مارس 2014، آمریکا نخستین بستة تحریم‌های دیپلماتیک را یک روز پس از رفراندوم کریمه علیه روسیه اعمال کرد. به‌دنبال آن هم‌پیمانان آمریکا نیز به شرح زیر روسیه را تحریم کردند: 18 مارس 2014 کانادا، 19 مارس 2014 استرالیا، 20 و 21 مارس 2014 اتحادیة اروپا، 29 مارس 2014 اوایل اپریل، آلبانی، ایسلند، مونته‌نگرو و اوکراین.
– نخستین تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه شرکت نفتی چرنامارنفتگار در 11 آوریل 2014. در 28 آوریل همان سال، دولت آمریکا تحریم‌های اقتصادی را متوجه 17 شرکت دولتی روسی کرد.
– تحریم دو غول انرژی روسیه، یعنی روسنفت و نواتک، همچنین دو بانک بزرگ گازپروم و ونشاکونوم توسط آمریکا در 17 ژوییة 2014.
روسیه پس را تحریم‌های غرب بر ضد خود بر سر مسئلة اوکراین، سیاست مقاومت اقتصادی را در پیش گرفت. به بیان دکتر رسولی‌نژاد، روسیه در مقابله با تحریم‌ها برنامه‌هاي زیر را دنبال کرد: چرخش تجاري، جانشيني واردات، افزايش مقاومت اقتصادی عليه شوک‌هاي برون‌زا، منطقه‌گرايي، همسويي و اتحاد ملي در مقابل تحريم‌ها، تحريم‌هاي متقابل مانند کشورهاي تحريم‌کننده، تهديد به ممنوعيت استفاده از حريم هوايي براي کشورهاي غربي و ممنوعيت واردات خودرو و منسوجات از آن‌ها، تأسيس صندوق حمايت از بنگاه‌هاي آسيب‌ديده از تحريم، فروش ذخاير دلاري و تبديل آن به طلا توسط بانک مرکزي روسيه.
این استاد گروه مطالعات روسیه در پاسخ به این پرسش که «آیا تحریم‌های غرب علیه روسیه تأثیر داشته است؟» به سخنی از ولادیمیر پوتین در 18 نوامبر 2014 در مورد تحریم‌های آمریکا استناد کرد: «آمريکا به‌دنبال تحقير ما نيست، بلکه مي‌خواهد ما را زيرپايش قراردهد. آمريکا مي‌خواهد مشکلات خود را از طريق اعمال هزينه به ما حل کند. آمريکا مي‌خواهد ما را تحت نفوذ خود قراردهد. هيچ کشوري هيچ‌گاه در طول تاريخ موفق به چنين کاري در مورد روسيه نشده است و در آينده هم هيچ کشوري نمي‌تواند چنين کاري انجام دهد.»
مردم روسیه نیز طی پیمایش مرکز لوادا در سال 2015، 72 درصد بسیار موافق و موافق، 18 درصد کاملاً مخالف و مخالف، و 10 درصد بدون پاسخ، نظر خود را دربارة ادامة روسیه به اقتصاد ضد تحریمی ابراز داشتند. همچنین، 76 درصد از مردم روسیه با استفاده از محصولات داخلی در شرایط تحریم بسیار موافق و موافق بودند.
دکتر رسولی‌نژاد در پيش‌بيني وضعيت اقتصاد روسيه، دو عامل مؤثر بر سناريوهاي مختلف و پيش روي اقتصاد روسيه را چنین عنوان کرد: عامل نخست، شوک قيمت نفت که از اواسط سال 2014 ميلادي اتفاق افتاد و از نوع شوک منفي (کاهش شديد قيمت جهاني نفت) و علل اصلي آن از محل کاهش فعاليت‌هاي اقتصاد جهان و شوک عرضه و تقاضا در بازار جهاني نفت بود. با توجه به وابستگي شديد بخش درآمد بودجة دولت فدرال روسيه از محل درآمدهاي نفت و گاز، اين کاهش شديد به‌معناي از تعادل خارج شدن اقتصاد ملي اين کشور تحت کسري شديد بودجه و کمبود دلار نفتي بود.
عامل دوم، تنش‌هاي سياسي روسيه با کشورهاي جهان و منتج‌شدن آن به اعمال تحريم‌هاي اقتصادي از سوي غرب و متحدانش عليه اين کشور است. تنش ميان اوکراين و روسيه از سال 2014 ميلادي به اعمال تحريم‌هاي مختلف از سوي غرب و متحدانش عليه اين کشور انجامید که اين تنش ميان روسيه و غرب در زمينة تحريم‌هاي اقتصادي در حال حاضر نيز وجود دارد که خود عامل بازدارنده در رشد و توسعة همگرايي جهاني و اقتصاد ملي کشور روسيه شده است.
دکتر رسولی‌نژاد در جمع‌بندی سخنان خود، چهار فضای آیندة اقتصاد روسیه را در چارچوب افزایش قیمت نفت و کاهش آن، و افزایش و کاهش تحریم‌ها چنین رسم کرد: فضای نخست، تحول ساختار اقتصادی؛ فضای دوم، توسعه و رشد شتابان اقتصادی؛ فضای سوم، رکود اقتصادی؛ و فضای چهارم، بحران اقتصادی.
این نشست با پرسش و پاسخ حضار خاتمه یافت.
[/av_textblock]
دیدگاهتان را بنویسید