همایش عمومی سازی علم در عصر فناوری‌های ارتباطی و اطلاعاتی

در ابتدای این نشست خانم دکتر قدیمی، رئیس هیئت مدیره ­ی انجمن ترویج علم ایران، ضمن خیرمقدم به شرکت کنندگان، به شرح فرازهایی از اهمیت ترویج علم در عصر فناوری اطلاعات و ارتباطات پرداخته و به عنوان گشایشی بر بحث‌ها و اهداف همایش تاکید کرد: تلاش برای ترویج علم و همگانی کردن آن بنیادی‌ترین راه در راه رشد و توسعه ­ی علمی است و خردگرایی و تفکر علمی، یکی از نتایج اساسی ترویج علم است. وی سخنان خود را با این گفته که: «ما دانش را می­آموزیم اما خرد برآیند اندیشه و آموخته ­های ماست.» به پایان رساند.

سپس دکتر سعیدرضا عاملی، رییس دانشکده­ ی مطالعات جهان و رییس کرسی یونسکوی دانشگاه تهران، ضمن خیر مقدم و تشکر از مجریان همایش سخنرانی خود را با عنوان «فضای فراگیر مجازی و توسعه­ی دسترسی و انتشار دانش عمومی» ایراد نمود. دکتر عاملی در ابتدا طرح مسئله­ ای از موضوع ارائه داد و در ادامه به توضیح برخی از مفردات مورد بحث خود پرداخت. وی در بیان اینکه منظور از دانش عمومی چیست؟ گفت: دانش عمومی یعنی قرارگرفتن در فضای رشد و تعالی فردی و اجتماعی به این معنا که جامعه بتواند به سطحی برسد که منجر به رشد و تقویت کیفیت زندگی بشود و کیفیت زندگی نیز امری است که بتواند در ایجاد ابعاد چند متغیره سلامت مانند سلامت محیطی، سلامت رفتاری، سلامت جسمی و البته سلامت متعالی تأثیر مثبت داشته ­باشد. وی همچنین در نگاه به مفهوم علم، علم را بالذات یک پدیده­ی مثبت عنوان کرد که منشاء ارتقاء است و گفت: زمانیکه از آفات علم صحبت می­شود به این معنی است که آن دیگر در آن شرایط با علم مواجه نیستیم، یا به عبارتی علمی است که به نیرنگ تبدیل گشته یا جهل است که نمایش عالمانه دارد.

دکتر عاملی در ادامه­ ی سخنان خود دانش عمومی را یکی از پدیده‌های بسیار مرتبط با حوزه­ ی شهروندی عنوان کرد و گفت: «اگر کسی بخواهد یکی از موانع اصلی توسعه را در ایران دنبال کند باید سراغ دانش عمومی برود، نباید لزوماً سراغ صنعت، توسعه­ی راه‌ها و عوامل معمول توسعه برود» زیرا بعنوان مثال شهر تهران به عنوان از این نظرگاه شهری پیشرفته و مدرن محسوب می‌شود و از این نظر یک شهر موفق است، اما وقتی کیفیت رفتار، مدنیت اجتماعی و سطح تاثیرگذاری دانش عمومی را در شهر می­بینیم، آنوقت است که باید متفاوت صحبت کرد در واقع دانش عمومی زیر ساخت توسعه و پیشرفت پایدار است.

رییس دانشکده مطالعات جهان، در توضیح مفهوم فضای فراگیر مجازی آن را در پیوند با «اینترنت چیزها –IOT» و «ماهیت غیر مرکزی همه چیزها – IOE» محقق دانست و چهار عنصر انسان، اشیاء، اطلاعات و فرایندها را از نمودهای عملگر در این زمینه معرفی کرد و دانشی عمومی را که از این طرق دچار هم­ فزایی و درون مایگی ­شود، دانشی دانست که دچار مرگ نمی­شود. از این منظر دانش عمومی منابع بسیار گسترده تری نسبت به دیروز و گذشته پیدا کرده است.

رییس کرسی یونسکو فرهنگ و فضای مجازی، در بخشی از سخنان خود بحثی تحت عنوان «دسترسی آزاد به اطلاعات» را مطرح نمود و دو نوع دسته­بندی مبتنی بر دسترسی سنتی متقاضی و دسترسی طی یک فرایند سیستمی برای آن قائل شد. وی در توضیح دسته ­بندی سیستمی در دسترسی آزاد به اطلاعات گفت: این نوع از دسترسی آزاد به عنوان بخشی از خدمات شهروندی، در نتیجه­ی تبدیل اطلاعات به داده و تبدیل داده به خدمات یا هوشمندسازی نظام­ مند علمی و اطلاعاتی و به طور همزمان در تکامل زیرساخت‌های اجتماعی محقق می‌شود. وی در ادامه­ ی سخنرانی خود به مبحثی در ارتباط با پیوند دانش عمومی با هوش بزرگ و نانوتکنولوژیک شدن دانش مطرح نمود و گفت: در این حوزه یکی از مهم‌ترین پدیده‌ها «یگانگی و شگفتی فناورانه» است و این پدیده نیز محصول چهار نوع سناریو مانند هوش مصنوعی، هوش تقویت شده، بایومدیکال و اینترنت است.

رییس دانشکده مطالعات جهان در ادامه ­ی سخنان خود ضمن بیان تأثیر توسعه­ی فناوری اطلاعات بر توسعه­ ی­ دانش عمومی به فرامحل و افزایش ظرفیت­های آن درباره‌ی ابرقدرت­های فضای مجازی مانند خانواده­ی گوگل صحبت کرد و گفت: لری پیچ هنگام طرح ایده­ی گوگل، از جانب خیلی از افراد دیوانه خطاب شد. وی سپس افزود: «آدم‌هایی که صاحب فکر و ایده هستند، هیچ­گاه از دیوانه پنداشته شدن توسط دیگران هراس نداشته باشند…» زیرا هرچه در ذهن انسان است به عنوان یک سورئال طرح می شود، می‌تواند تبدیل به واقعیت بشود.

دکتر عاملی در بخش دیگری از سخنرانی خود به مدل جدیدی از سلطه از مسیر دانش اشاره نمود و تاکید کرد: استعمار تاکنون سه مرحله را پیموده است، به این معنا که از استعمار جغرافیایی آغازشده به استعمار فرهنگی و بعد از آن به استعمار مجازی رسوخ پیداکرده است. وی در ادامه گوگل را به عنوان یکی از پروژه‌های بزرگ مقیاس جهان مطرح نمود و یکی از مشکلات کشور را در همین دانست که نتوانسته است پروژه‌هایش را در این زمینه به مقیاسی بزرگ برساند حال آنکه گوگل نیز کار خود را در پارکینگ یک خانه با 100 هزار دلار شروع کرده است اما توانسته به درآمدی معادل چهاربرابر درآمد نفتی  سال 1394جمهوری اسلامی ایران برسد و بودجه توسعه و تحقیق گوگل شش برابر بودجه آموزش عالی جمهوری اسلامی ایران در سال جااری است. گوگل با تاسیس شرکت سهامی الفابت چرخه تسلط سیستمی بر ظرف و مظروف محتوای جهان را تکمیل کرد و ایده های بسیار گسترده ای از این طریق دنبال می شود که می تواند چرخه انحصاری فراگیر را بر دانش عمومی ایجاد کند.

ایشان در پایان صحبت‌هایشان به طرح‌های پیشنهادی خود در راستای تحقق عمومی کردن دانش از قبیل «طرح شهر مجازی علم ایران» و «شهر مجازی تمدن اسلامی» اشاره نمود و با ارائه مدلی روش تقویت دانش عمومی با تکیه بر نظام فراگیر مجازی پیشنهاد نمود.

 این همایش در قالب سه محور اصلی زیر به صورت نشست‌های تخصصی ادامه پیدا کرد:

عمومی

22/8/1395

روابط عمومی و بین الملل