پانزدهمین سلسله‌نشست‌های ژاپن‌شناسی: مطالعات ژاپن، هدف‌ها و الزام‌ها
پانزدهمین سلسله‌نشست‌های ژاپن‌شناسی با عنوان «مطالعات ژاپن، هدف‌ها و الزام‌ها» در روز دوشنبه 22 مرداد ۱۴۰۰ با سخنرانی پروفسور محمد نقی‌زاده، استاد مدعو گروه مطالعات ژاپن دانشگاه تهران، به‌طور مجازی در دانشکدة مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد.
دکتر نقی‌زاده از مؤسسان رشتة مطالعات ژاپن در دانشکدة مطالعات جهان دانشگاه تهران است و با وجود اقامت خود در ژاپن، همچنان به وضعیت این رشته در دانشکدة مطالعات جهان توجه ویژه دارد. در این نشست با هدف معرفی هرچه بیشتر این رشته، به‌خصوص برای دانشجویان ورودی جدید، و کمک به ارتقای هرچه بیشتر این رشته، سخنرانی خود را ایراد کرد.
وی ژاپن را از قدیمی‌ترین کشورهایی خواند که همواره مورد توجه سیاستمداران، محققان، کارآفرینان و مردم عادی ایران بوده است. این استاد ژاپن‌شناس در ابتدای سخنان خود به بیان تاریخچة آشنایی خود با ژاپن پرداخت که به دوران تحصیل ایشان در دبیرستان و از طریق پارچه‌های ژاپنی بازمی‌گشت و افزود: «دیدگاهم دیدگاه آسیایی بود؛ نه‌آنکه امریکا و اروپا را نادیده بگیرم؛ اما به چین و روسیه و ژاپن علاقه داشتم و لذا در روزهایی که کسی به ژاپن نمی‌آمد به این کشور آمدم. در آن زمان ده پانزده ایرانی در ژاپن بودند که بیشتر قالی‌فروش بودند. بعد از گران‌شدن قیمت نفت که در زمان شاه از 2 دلار به 12 دلار و بعد 22 دلار رسید، می‌گفتند ژاپن زمین می‌خورد. من هم تصمیم گرفتم به ژاپن بیایم و ببینم در آن شرایط سخت چه می‌شود. در ابتدا قصد داشتم دو سال شاهد این تحولات باشم و سال 4-1973 را در ژاپن ماندم؛ اما، دیدم کشوری نیست که در یکی دو سال بتوان مطالعه کرد.»
دکتر نقی‌زاده از سیاستمداران بزرگی یاد کرد که به ژاپن آمده‌اند و کتاب های زیادی نیز در این زمینه نوشته‌اند. وی با بیان هم‌زمانی نزدیک تأسیس مجلس قانونگذاری در ایران (1905-6) و در ژاپن (در دورة میجی، حوالی سال 1889)، روند تحول رو به جلو در هر دو کشور را هم‌زمان خواند. وی ژاپن را کشوری بلاخیز و فاقد منابع طبیعی خواند، درحالی‌که ایران کشوری سرشار از منابع طبیعی است.
سؤال اصلی دکتر نقی‌زاده در این نشست با توجه به شروع هم‌زمان تحولات در هر دو کشور و شرایط متفاوت این دو کشور به‌لحاظ منابع طبیعی، بررسی دلایل عقب‌ماندن ایران بود. دکتر به رویکرد سیاستمداران ایران به شرق اشاره داشت که از ژاپن الگو می‌گیرند و به‌دنبال ایجاد ژاپن اسلامی در ایرانی‌اند و به این نکتة مهم اشاره داشت که امریکا و غرب الگو برای ایران نبوده‌اند. با بیان چنین سوابقی، علل تأسیس رشتة ژاپن‌شناسی بر پایة روش‌های منسجم و علمی را در دانشکدة مطالعات جهان تبیین کرد.
وی با تأکید بر اینکه 850 عنوان کتاب دربارة ژاپن به فارسی وجود وجود دارد، افزود: «این علاقه‌ای است که هر کس به‌دلایل شخصی یا به‌دلایل ملی علاقه به ژاپن داشته و هر سال به‌هر شکلی کتاب‌ها و مقالات متعددی نوشته است.»
دکتر نقی‌زاده یکی دیگر از دلایل علاقه به ژاپن را در ایران، مسئلة جنگ خواند. همچنین، با افزایش علاقه در ایران به سمت چین، همچنان ژاپن را در جایگاهی برتر به‌لحاظ علایق مشترک دانست.
دکتر نقی‌زاده در ادامة سخنان خود به دسته‌بندی دانشجویانی پرداخت که در رشتة مطالعات ژاپن تحصیل می‌کنند. در تقسیم‌بندی ساده‌ای این سؤال را مطرح کرد که «چرا وارد این رشته شدید؟» روی صحبت وی بیشتر خطاب به دانشجویانی بود که به قصد شناخت ژاپن مشغول به تحصیل در این رشته‌اند و افزود: «راه مطالعة ژاپن راه درازی است و هر کاری که راهش طولانی باشد ارزش و قرب بیشتری هم دارد. راه‌های ساده را هر کسی می‌تواند طی کند، اما کسی که می‌خواهد ادعا کند ژاپن‌شناس است و وجوه ژاپن را می شناسد (وجوه مختلف ژاپن مثل اقتصاد، سیاست، هنر، روابط بین‌الملل، و روابط با امریکا) لزومی ندارد در همة بخش‌ها تخصص داشته باشد، بلکه باید یک بخش را با عرض کم و عمق بسیار زیاد بشناسد. در ژاپن‌شناسی به‌هر صورت مسئلة تسلط بر زبان ژاپنی نیز مطرح است.»
ادارة این نشست را دکتر ناهید پوررستمی، استادیار رشتة مطالعات ژاپن دانشکدة مطالعات جهان و معاون آموزشی و پژوهشی این دانشکده بر عهده داشت.
این نشست مجازی با پرسش حضار و پاسخ استاد به‌کار خود پایان داد.
مشاهده فیلم نشست در:
https://aparat.com/v/rLs8u
دیدگاهتان را بنویسید