سخنرانی دکتر سعیدرضا عاملی در همایش صلح و حل منازعه

دکتر عاملی در همایش بین المللی صلح و منازعه خاورمیانه:

جنگ فقط جنگ نظامی نیست، جنگ اقتصادی، سیاسی و فرهنگی نیز از مصادیق بارز جنگ است/ باید درصدد تغییر مسیر فعلی نظام سلطه و تغییر ساختارها به سمت ایجاد صلح باشیم/ صلح و آرامش جزء نیازهای اصلی انسان است

همایش بین المللی صلح و منازعه خاورمیانه روز نهم اردیبهشت 1398 با حضور دکتر عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، دکتر نیلی احمدآبادی رئیس دانشگاه تهران و جمعی از اندیشمندان داخلی و بین المللی در دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران برگزار شد.

دکتر عاملی: صلح از جنس نیاز به شادی و امنیت و خواب آرام است

به گزارش مرکز خبر شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه این همایش دکتر عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی به ایراد سخنرانی با عنوان عصر جهانی شدن و ارتباط بین صلح در سطح ملی منطقه ای و جهانی پرداخت.

دکتر عاملی گفت: سه سؤال اساسی در زمینه صلح و حل منازعه مطرح است که چرا مطالعات صلح برای جوامع مختلف دارای اهمیت است، چرا صلح و تضاد در سطح ملی و بین المللی به عنوان امری بسیار مهم امروزی مطرح است و نیز چرا چالش های تضاد و صلح اهمیت خاصی برای همه جوامع و حقوق اولیه بشر دارد و با چه الگویی می توان منازعات و تضادها را در سطوح مختلف جغرافیایی حل کرد؟

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: صلح یکی از نیازهای اساسی بشر و از جنس نیاز به شادی و امنیت و خواب آرام است، همچنانکه انسان ها دوست دارند حوزه استقلال شان را تأمین کنند و در برابر هرگونه سلطه مقابله کنند.

وی افزود: صلح و تضاد از مسائل چند بعدی و از موضوعات چندرشته ای محسوب می شوند که ابعاد مختلف جامعه شناختی، ارتباطی(درون فردی- بین فردی و درون گروهی) ، اقتصادی و … را پوشش می دهد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: بدون توجه به نظام سلطه و نظام ساختارمند جهانی نمی توان هدف صلح را دنبال کرد.

ما با جهانی شدن های بسیار مواجه هستیم

وی ادامه داد: به دلیل تصرف و روحیه سلطه آمریکا در عرصه فرهنگ، سیاست و اقتصاد، جهانی شدن معادل آمریکایی شدن گرفته شده است. در صورتیکه به دلیل ظرفیت ارتباطی فرامحلی شدن، امکان جهانی شدن همه ظرفیت های جهانی ادیان، فرهنگ ها و ارزش های اجتماعی فراهم شده است و ما با جهانی شدن های بسیار مواجه هستیم.

دکتر عاملی گفت: امروز در جهانی زندگی می کنیم که نمی توانیم مسائل اتفاق افتاده در گوشه ای از جهان را از سایر مسائل جهانی جدا کنیم و صرفاً به آن بپردازیم بلکه اینها همگی بهم مرتبط هستند و مسائل پیش روی کشورها به هم پیوسته هستند.

با پدیده جدیدی به نام فرامحلی شدن همزمان روبرو هستیم

وی افزود: ما با پدیده جدیدی به نام فرامحلی شدن روبرو هستیم که در آن اتفاقات مختلف در فواصل بسیار دور بهم ارتباط پیدا می کنند و هر مسئله ای در هر گوشه ای از جهان به تمام بشریت ارتباط پیدا می کند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: عرصه رسانه و اطلاعات مجازی ظرفیت ارتباطات و تعاملات گسترده ای را فراهم آورده که بایستی توجه داشته باشیم این فضای جدید همچون فضای فیزیکی موجود درگیر مشکلات ایجاد شده توسط نظام سلطه نشود.

وی افزود: ما در دنیای جهانی شده و متصل شده چند نهادی شده همراه با چالش ها و تضادهای بین المللی بزرگ مواجه هستیم و زمانی که از صلح صحبت می کنیم صرفاً نباید به “جنگ” نظامی توجه داشته باشیم بلکه باید در مواجهه با سیاست های سلطه جهانی که در حال ایجاد چالش های نهادینه در جهان می باشد، درصدد تغییر مسیر فعلی دنیا و تغییر ساختارها به سمت ایجاد صلح باشیم. جنگ فقط، جنگ نظامی نیست، بلکه جنگ اقتصادی، سیاسی و فرهنگی نیز از مصادیق بارز جنگ است.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: وقتی آمریکا 7000 کلاهک هسته ای دارد و در جهان 12 هزار کلاهک هسته ای وجود دارد، این به معنای وجود پتانسیل جنگ در جهان و ظهور زمستان خاکستری است که ممکن است با انفجار همزمان بمب های هسته ای و خاکستر به وجود آمده از آن دمای کره زمین به زیر منفی 50 درجه سانتیگراد برسد که این مهم توسط دانشمندان روسی به اثبات رسیده است. وقتی در جهان چنین امکان تخریب بزرگ و جود دارد، جامعه جهانی برای خلع سلاح هسته ای از کل جهان باید تدبیر کند و چنین فضایی می تواند اقدام اساسی برای تامین صلح در جهان تلقی شود.

در جنگ اقتصادی با پدیده ضد انسانی “تحریم” اقدام به تنبیه ملت ها و نه دولت ها می کنند و مصداق تام نقض حقوق بشر است

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: جنگ اقتصادی را باید به عنوان جنگ نوظهوری تلقی کنیم که با پدیده ضد انسانی و ضدمردمی “تحریم” اقدام به تنبیه ملت ها و نه دولت ها می کنند و مصداق تام نقض حقوق بشر است..

وی افزود: کاهش ارزش پول ملی و کاهش تولید ناخالص ملی کشورها از اهداف اصلی تحریم هاست که بیشترین تاثیر آن فشار بر روی مردم است.

دکتر عاملی افزود: بطور قطع موفق ترین کشورها در مقابله با تحریم ها جمهوری اسلامی ایران بوده است که تلاش داشته نیازهای مهم و استراتژیک مرتبط با زندگی مردم خود را تأمین کند و در مقابل تحریم های ظالمانه ایستادگی کند.

وی ادامه داد: ما گریه های کودکان مان در فراق پدر شهیدشان و لطمات بمباران شیمیایی را در شهرهای کشورمان دیده ایم و همچنان همدل و همراه با مردم ژاپن و شهرهای ناکازاکی و هیروشیما و مردم مظلوم یمن و فلسطین اشغالی هستیم که آثار بمب هنوز در کشور آنها وجود دارد. لذا عمق تخریب جنگ و ارزش صلح و آرامش را می دانیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی خاطرنشان کرد: سازمان ملل به بعد از جنگ جهانی اول و دوم که نزدیک به 100 میلیون در این دو جنگ کشته شدند با هدف مدیریت صلح تاسیس شد و میثاق ملل دنبال کننده صلح در جهان بود، اما امروز کارکردهای مؤثر خودش را از دست داده است.

وقتی شورای امنیت در سازمان ملل ایجاد شد این سازمان با دشواری های جدی روبرو شد

وی افزود: وقتی شورای امنیت در دل سازمان ملل ایجاد شد عملاً این سازمان با معضل و دشواری های جدی روبرو شد و کارکرد همفکری جهانی خود را از دست داد و به مرور نقش نظارتی خود را برای تضمین صلح در جهان از دست داد. بعد از جنگ جهانی دوم و تاسیس سازمان ملل تا کنون 157 جنگ در اقصی نقاط جهان اتفاق افتاده است و در بسیاری از این جنگ ها مداخله دولت آمریکا را شاهد بوده ایم.

دکتر عاملی خاطرنشان کرد:  آمار بودجه ارتش های دنیا در سال 2018،   1.7 تریلیون دلار بوده است و دولت آمریکا نسبت به سال 2006 میلادی بودجه دفاعی خود را دو برابر کرده است که معادل 956.5 میلیارد دلار است.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفت: باید به نظریات صلح جویانه موجود در دانشگاه توجه شود و به کمپین های مبارزه با جنگ و حمایت از محیط زیست که امروزه از بزرگترین کمپین های فعال در جهان محسوب می شوند اهمیت داده شود. در عین حال نباید از نظام های بزرگ سلطه در جهان غفلت کرد.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران با اشاره به نظریه نگاه یکپارچه به صلح به عنوان نظریه ای برای تحقق صلح در جهان خاطرنشان کرد: نظریه “نگاه یکپارچه به صلح” جنبه های چند بعدی را مورد توجه قرار می دهد که صلح را در مقابل تضاد های فرهنگی و شناختی مورد مطالعه قرار داده است و بر این معنا تاکید می کند که نگرش و انگیزه های جنگ موجب گسترش جنگ در جهان می شود.

وی افزود: تا زمانی که فرهنگ ها و فرهنگ جهانی به جای “انتقام”، صلح را انتخاب نکنند، نمی توانیم امیدوار باشیم که صلح در جهان اتفاق بیافتد ما بایستی فرهنگ صلح را در جهان تقویت کنیم و صلح جویی تبدیل به یک مطالبه فرهنگی شود.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: تئوری “صلح یا تضاد برای همه” که در دانشگاه تهران دنبال می شود معتقد است که صلح در یک محدوده از جهان رخ نمی دهد مگر آنکه صلح در سایر نقاط جهان نیز تحقق پیدا کند. در واقع تامین احترام برای همگان می تواند زمینه ساز فراگیری صلح در جهان شود.

وی افزود: این تئوری با توجه به قانون سرایت، صلح را در یک نگرش کلان فهم و دنبال می کند. در واقع هم در مقام فهم تضادهای جهان و هم در نگاه به حل منازعات تاکید این نظریه بر صلح برای همگان و تاثیر گذاری تضادها و چالش ها بر همگان دارد.

استاد گروه ارتباطات دانشگاه تهران گفت: وقتی حادثه تروریستی در نیوزیلند اتفاق می افتد بعید نیست که این اتفاق در سوئیس نیز اتفاق بیفتد کما اینکه حادثه تروریستی در کشوری چون  و انگلیس نیز رخ داد. چنین افراطی گری ها محصول “اسلام هراسی” و تخریب عمومی مسلمانان است.

اقدامات انجمن های صلح و دانش صلح در جهان بسیار کارآمد هستند

وی افزود: تردیدی نیست که اقدامات انجمن های صلح و دانش صلح در جهان بسیار کارآمد هستند و باید به تقویت هر جه بیشتر آن توجه کنیم.

دکتر عاملی گفت: تقویت اندیشه، فرهنگ و ادبیات صلح در جهان امریست که قطعاً باید اتفاق بیافتد و با دنبال کردن راه حل های بنیادین به تحقق صلح اقدام کنیم.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در توضیح راه حل های بنیادین تحقق صلح گفت: گام اول در این مسیر به رسمیت شناختن همه ملت های جهان است و گام دوم به رسمیت شناختن حقوق دولت ملت ها است.

وی ادامه داد: آن کسانی که از پایان نظام دولت ملت ها سخن می گویند به دنبال تحقق نظام سلطه هستند.

دکتر عاملی افزود: راه حل سوم تبادل موقعیت است، چنانکه امام علی(ع) خطاب به مالک اشتر می گوید؛ “دلت را از محبت به مردم پر کن، برای اینکه مردم یا برادران دینی تو هستند و یا همنوع تو هستند”، اولین قدم در تبادل موقعیت، انسان دوستی فراگیر و درک متقابل از مردم است. آنچه بر خود می پسندی بر دیگران بپسند

وی ادامه داد: راه حل چهارم رها کردن اندیشه سلطه بر جهان است که تئوری “به میزان قدرت، حق داریم” را دنبال می کند و باید چنین تفکر مال پرستانه و قدرت محور در جهان منزوی شود.

پایان بخش سخن ایشان، توجه کلان و خرد همزمان به تضاد ها و حل منازعات در چارچوب مفهومی و نظری هدفمند و کارآمد بود.