نشست تخصصی انتخابات پارلمان اروپا 2019؛ نتایج و پیامدها

[av_textblock size=” font_color=” color=”]
نشست تخصصی «انتخابات پارلمان اروپا 2019؛ نتایج و پیامدها» در روز سه‌شنبه 7 خرداد 1398 در تالار حنانة دانشکدة مطالعات جهان برگزار شد.

این نشست به همت مؤسسة مطالعات آمریکای شمالی و اروپا و همکاری گروه مطالعات اروپای دانشکدة مطالعات جهان و مشارکت انجمن ایرانی مطالعات جهان، با هدف بررسی نتایج و پیامدهای انتخابات اخیر پارلمان اروپا در اروپا، آمریکا، خاورمیانه و ایران برگزار شد. ادارة این نشست را دکتر هادی دولت‌آبادی، استادیار گروه مطالعات فرانسة دانشکدة مطالعات جهان بر عهده داشت.

سخنرانان این نشست عبارت بودند از دکتر عباس احمدآخوندی، استادیار گروه بریتانیای دانشکدة مطالعات جهان، دکتر ابراهیم متقی، استاد دانشکدة حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، دکتر محمدرضا دهشیری، عضو هیئت علمی دانشکدة روابط بین‌الملل و عضو وابستة دانشکدة مطالعات جهان، دکتر مجید وحید، استادیار دانشکدة حقوق و علوم سیاسی و رئیس مرکز مطالعات سیاستگذاری عمومی دانشگاه تهران.
[/av_textblock]

[av_slideshow size=’featured_large’ animation=’slide’ autoplay=’true’ interval=’5′ control_layout=”]
[av_slide id=’8393′][/av_slide]
[/av_slideshow]

[av_textblock size=” font_color=” color=”]
دکتر دولت‌آبادی، پس از نمایش کلیپی در خصوص معرفی پارلمان اروپا و درصد آرای هر کشور اروپایی در آن و نمایش میزان مشارکت و نتایج انتخابات اخیر در 2019، این انتخابات را از جنبه‌های مختلف متنوع و منحصربه‌فرد خواند، از جمله تاریخ برگزاری آن؛ امکان رأی‌گیری به‌صورت سیستم باز، بسته و قابل‌انتقال؛ و ویژگی‌های سنی و متنوع رأی‌دهندگان. وی از جمله نتایج این انتخابات را چنین برشمرد و پس از آن نشست را به سخنرانان واگذار کرد: بیشترین میزان رأی به حزب خروج از اتحادیة اروپا (برکزیت) تعلق داشت، آن هم درست پس از استعفای ترزا می از نخست‌وزیری انگلستان، افزایش راست افراطی، و دوئل مجدد امانوئل مکرون و مارین لوپن در فرانسه با رویکرد تأکید بر مسائل ملی فرانسه.
[/av_textblock]

[av_slideshow size=’featured_large’ animation=’slide’ autoplay=’true’ interval=’5′ control_layout=”]
[av_slide id=’8394′][/av_slide]
[/av_slideshow]

[av_textblock size=” font_color=” color=”]
دکتر آخوندی، نخستین سخنران نشست تخصصی «انتخابات پارلمان اروپا 2019؛ نتایج و پیامدها»، در پنج محور به تحلیل این انتخابات پرداخت. وی در بخش نخست به بررسی رویکرد همواره دوگانة انگلستان با اتحادیة اروپا پرداخت که معروف‌ترین آن سخنرانی چرچیل در 19 سپتامبر 1946 در زوریخ بود که برای نخستین‌بار «ایالات متحدة اروپا» و تشکیل بازار مشترک اروپایی را مطرح کرد. وی به جملة بسیار مشهور چرچیل در این باره اشاره کرد: «ما با اروپا هستیم ولی جزئی از آن نیستیم.» انتخابات اخیر نیز تحت تأثیر خروج انگلستان از اتحادیة اروپا و در سایة استعفای می تحقق یافته است. وی سیاست انگلستان در اتحادیه را کنترل روسیه و در همکاری با آمریکا خواند و بر نقش مهم انگلستان در اروپا در مراودات با آمریکا تأکید کرد. انگلستان در سیاست اخیر خود مبنی بر خروج از اتحادیه، حس مستثنی‌بودن انگلستان به‌عنوان بازیگری جهانی نه صرفاً اروپایی، قدرت‌بخشیدن به نقش انگلستان در مقابل فرانسه و آلمان، و نقش کمرنگ اتحادیة اروپا در حفظ امنیت انگلستان را دنبال می‌کند. وی رویکرد بازگشت به شرایط جهانی پس از جنگ جهانی دوم را رویکرد غالب سیاست انگلستان دانست که وقایع در حال وقوع نشان از ارزیابی نادرست انگلستان از شرایط موجود دارد. دکتر آخوندی از جمله علل آن را ظهور چین و استحکام اتحادیة اروپا خواند. اروپاییان مستقل از ناتو، به‌دنبال سیستم دفاعی برای خود هستند ولی انگلستان سعی در جلوگیری از وقوع آن و حفظ ناتو دارد. دکتر آخوندی افزود: «نتایج این انتخابات نشان از تغییر دنیا دارد و برای خروج از اتحادیه قید و شرط‌هایی مطرح است و لذا خروج انگلستان از اتحادیه به این سادگی‌ها نخواهد بود.» وی وضعیت را همچنان نامشخص و با عدم‌قطعیت ارزیابی کرد که نیروهای رقیب و عمدتاً روسیه، سود خواهند بود.

دکتر آخوندی همچنین به مسائل آمریکا و ظهور پدیده‌ای به نام ترامپ و عدم قطعیتی اشاره کرد که در جهان در ارتباط با چین، روسیه، اتحادیة اروپا و خاورمیانه شکل داده است. وی وضعیت فعلی آمریکا را بازگشت به دوران میان جنگ جهانی اول و دوم خواند، از جمله اتحاد نیروهای بازار و نیروهای نظامی بر مبنای فروش اسلحه، عدم‌تعهد به کنوانسیون‌ها، جمع‌آوری ثروت از جهان بدون تولید ثروت جدید، بالابردن دیوار تعرفة بازرگانی (900 میلیارد دلار نرخ تعرفه با چین و انگلستان و تجارت آلومینیم و فولاد با اروپا)، تشویق انگلستان برای خروج از اتحادیة اروپا (اتحادیة اروپا برای ترامپ رقیب تجاری است نه متحد استراتژیک)، و تضعیف ناتو در برابر سیاست چین در تقویت ناتو. وی این رویکرد و سیاست‌های آمریکا و تقویت نیروهای افراط‌گر را در نتایج انتخابات پارلمان مهم خواند.

دکتر آخوندی رفتار روسیه را با توجه به تحکیم سیاسی آن، بسیار در خور توجه، پیچیده و مهم خواند که تا کنون برندة اصلی تمامی اتفاقات در این کوتاه‌مدت بوده است. وی ناتو، خروج انگلستان از اتحادیة اروپا و تضعیف این اتحادیه و حمایت از کشورهای بالتیک را به نفع روسیه ارزیابی نکرد. روسیه با نوع مداخلة خود در انتخابات آمریکا و نوع مراودات خود با ترامپ، شکست اجماع در آمریکا و برقراری جریان‌های افراطی را در آمریکا و اروپا و در منطقه دنبال کرد. همچنین، با ارتباطات پشت پردة خود با آمریکا، اسرائیل، اروپا و چین به عنصری بدل شده است که همه‌جا حاضر ولی در ظاهر غایب است و افزود: «ظاهراً اکنون روسیه است که در جایگاه چرچیل نشسته و با کارت‌های دیگران از جمله آمریکا، اسرائیل، کشورهای عربی، چین و همه هم‌زمان بازی می‌کند.»

درک سیاست احزاب نوظهور و خواست رأی‌دهندگان دیگر بخش سخنان این استاد گروه مطالعات اروپا بود. وی نتایج انتخابات را نشانه‌ای از بروز تحولی دانست که افراط‌گرایان- راست و ملی‌گرایان و سبزها- را تقویت کرده است، گرچه میانه‌روها همچنان اکثریت را دارایند. وی از جمله کشورهای مهم در این انتخابات را انگلستان، فرانسه و آلمان خواند که انگلستان با پیشتازی حزب موافق با خروج از اتحادیه ولی بدون اکثریت همچنان در نوعی سردرگمی است؛ در فرانسه راست‌افراطی از مکرون پیشی‌گرفته است؛ و حزب ملی‌گرای آلمان جلوست، اما حزب مرکل همچنان اکثریت را دارد. در ایتالیا حزب دست راستی با 30 درصد آرا و 19 کرسی و در هلند حزب چپ از دیگر کشورهای مهم در اتحادیة اروپاست. به بیان این استاد مطالعات اروپا، گرچه گروه‌های افراطی توانسته‌اند ظهور و بروز خوبی در این انتخابات داشته باشند، اتحادیة اروپا همچنان توانسته قدرت و جایگاه خود را حفظ کند. با این حال احتمال تحولات و وقوع مسائل پیش‌بینی‌نشده‌ بر قوت خود باقی است.

دکتر آخوندی، در نهایت به تأثیر این انتخابات بر امنیت ایران پرداخت. وی شعارهای افراط‌گرایان را به نفع آمریکا، اسرائیل، مهاجرت و ملی‌گرایی خواند که با منافع ملی ایران در مغایرت جدی است. لذا، رشد افراطی‌گری را به ضرر ایران دانست و راهبرد ملی ایران را هوشیاری در این باره خواند و افزود: « شکستن اتحادیة اروپا خبر خرسندکننده‌ای برای منافع ملی ایران نیست. ما باید طرفدار آرامش باشیم و خودمان هم نباید برنامه‌های افراطی‌گری داشته باشیم. باید به‌دنبال حفظ برجام و دفاع از برجام باشیم. منافع ملی ایران در گرو جهانی آرام است نه متشنج.»
[/av_textblock]

[av_slideshow size=’featured_large’ animation=’slide’ autoplay=’true’ interval=’5′ control_layout=”]
[av_slide id=’8395′][/av_slide]
[/av_slideshow]

[av_textblock size=” font_color=” color=”]
دکتر متقی‌، دومین سخنران نشست تخصصی «انتخابات پارلمان اروپا 2019؛ نتایج و پیامدها»، با نگاهی متفاوت از دیگر سخنرانان، سعی در بررسی هویت در اتحادیة اروپا و نقش مهم‌تر دولت‌ها در برابر اتحادیه کرد. به باور وی در رویکرد رئالسیتی آنچه اصالت دارد و می‌تواند نیرویی تأثیرگذار و عامل شکل‌دهندة جنگ و صلح و همکاری‌ها باشد دولت‌هایند تا اتحادیه‌های کم‌خاصیتی مانند اتحادیة اروپا. وی اتحادیة اروپا را بخش فانتزی سنت‌های اروپایی دانست. پس از کنفرانس وین، مترنیخ تلاش کرد نوعی یکپارچگی را در اروپا دنبال کند که به‌شکل‌گیری اتحادیة مقدس در سال 1819 انجامید. این نگاه با نگاه انگلیس در تعارض است که همواره خواستار نقش متوازن‌کننده بوده است. گرایش به اتحادیه‌ها عموماً خواست مجامعی است که به‌دنبال حفظ شرایط موجودند، این در حالی است که وضعیت کشورها و مجامع جهانی و حتی نظام بین‌الملل نشان از شکل‌گیری نوعی تحول و تغییر دارد. وی افزود: «ما در نگرش هنجاری به تحولات جهانی ضعف داشته‌ایم. این سنت در قرن 19 نیز وجود داشت، اما نتوانست مانع جنگ کشورهای اروپایی شود.» وی به‌عنوان شاهد مثال به بحران و انقلاب‌های اروپایی در 1848 اشاره کرد که سنت‌های مترنیخی را برهم زد. موازنة قدرت در اروپا و نظام بین‌الملل در دو دوره دیده شد: در سال 1648 تا 1782 و در سال 1815 تا 1914. لذا، فرانسه توانست از 1848 تا دهة 1860 نقش مهمی ایفا کند. پس از بیسمارک توانست سنت موازنة قدرت را در اروپا تثبیت کند، گرچه برای فرانسوی‌ها خوشایند نبود و انگلیسی‌ها نیز با آن هماهنگ نبودند.

دکتر متقی افزود در دوران پس از جنگ سرد و در ساختار دوقطبی، نوعی عقلانیت راهبردی میان بازیگران حاکم بود و قادر به مدیریت بحران بودند. پس از فروپاشی ساختار دوقطبی، در خاورمیانه، در درون روسیه و اقمار آن و در اروپا و آمریکا سنت‌های گذشته با نوعی گریز از مرکز هویتی همراه شد.

آمریکاییان در اروپا، بعد از جنگ جهانی دوم، به‌دنبال یکپارچگی اروپا بودند و در این دوران ساختاری، فضا برای بازتولید اتحادیة اروپا با توجه به نظریة کارکردگرایی و یافتن منافع و نقاط مشترک دنبال شد. به‌همین دلیل نیز ترکیه با تمامی تلاش‌های خود هنوز در اتحادیة اروپا پذیرفته نشده است. به باور این استاد روابط بین‌الملل، با وجود تمامی این اتفاقات، هویت مشترک اروپایی هنوز شکل نگرفته است و شکل نیز نخواهد گرفت. اروپا در حال نشان‌دادن واکنش به خود و نظام بین‌الملل و خاورمیانه است. اروپای شرقی احساس نوعی تمایز در اتحادیه دارد و لذا حضور ضعیفی داشته و به‌دنبال اعتلاف در قالب دیگری است.

به گفتة وی، اتحادیة اروپا به‌عنوان یک نهاد باقی خواهد ماند، اما آنچه شکل می‌گیرد در دولت‌ها خواهد بود. وی دوگانگی انگلستان و سخنرانی ترزا می و استعفای او که بی‌شباهت با سخنرانی جورج واشنگتن نبود و هر دو به کشور خود ابراز عشق کردند، بیانگر نوعی دوگانگی است میان عشق به کشور و انتظار از بیگانة نزدیک برای حفظ استقلال و امنیت کشور.

دکتر مقتی، در جمع‌بندی سخنان خود به چند نکته اشاره داشت. نخست آنکه سنت‌های اروپایی موازنة قدرت، ایدئالیستی و کارکردگرایی است که در چارچوب اتحادیة اروپا خود را نشان داده است اما ساختار اروپا همچنان دولت‌محور است. دوم آنکه اتحادیة اروپا بر پایة نظریة کارکردگرایی شکل گرفت تا بر منافع مشترک بیندیشد. هزینة این رویکرد برای مثال، برای فرانسه و آلمان مانند ایتالیا و یونان نیست. سوم آنکه تضعیف اتحادیة اروپا به‌معنای تضعیف نظم بین‌الملل نیست. اروپا بر سر دوراهی است؛ اینکه از دولت قوی عبور کند و به منطقة قوی برسد یا آنکه به منطقة قوی بیندیشد اما دولت قوی را حفظ کند. به باور وی این هنجارهای جدید ملی‌گرایی را تقویت کرده است و این فرایند در آمریکا، اروپا و خاورمیانه به‌گونة اجتناب‌ناپذیری با بحران‌های پرشدت همراه خواهد شد: جنگ در خاورمیانه و واگرایی در اروپا.
[/av_textblock]

[av_slideshow size=’featured_large’ animation=’slide’ autoplay=’true’ interval=’5′ control_layout=”]
[av_slide id=’8396′][/av_slide]
[/av_slideshow]

[av_textblock size=” font_color=” color=”]
دکتر دهشیری، سومین سخنران نشست تخصصی «انتخابات پارلمان اروپا 2019؛ نتایج و پیامدها»، نخست به بررسی وضعیت کلی نتایج انتخابات پرداخت. حزب راست میانه از 216 کرسی در سال 2014 به 179 کرسی در 2019 رسیده است. حزب سوسیال‌دموکرات‌ها 152 کرسی در اختیار دارد. لذا، برای نخستین بار راست میانه و چپ میانه کرسی اکثریت را در پارلمان از دست داده‌اند و ضرورتاً باید با حزب سوم یا چهارمی اعتلاف کنند. حزب سوم اتحاد مرکزگرای لیبرال‌ها و دموکرات‌های اروپاست، از جمله حزب ماکرون. رتبة چهارم با حزب سبز است با 70 کرسی. بنابراین، آیندة اروپا در گرو اعتلافی است که حزب راست میانه و چپ میانه- هر دو یا یکی- خواهند داشت. ممکن است تقسیم نقش‌ها و مشاغل هم شکل گیرد.

دکتر دهشیری در ادامة سخنان خود، هشت نکتة مهم را در این انتخابات برشمرد. نخست آنکه میزان مشارکت عمومی افزایش داشته است و این به‌معنای آن است که اتحادیة اروپا با زندگی شهروندی پیوند خورده است، به‌ویژه مواردی چون مهاجرت، مسائل اقتصادی و امنیتی و اقلیمی، تروریسم و تهدیدهای خارجی، و بحث خروج از اتحادیة اروپا.

دوم آنکه سیستم دو حزبی راست و چپ رو به افول است و اولویت‌های دیگری در اروپا در حال شکل‌گیری است و آیندة اروپا از طریق گروه‌های جدیدی رقم خواهد خورد.

سوم، مرکزگرایان در اتحادیة اروپا نقش مهمی خواهند یافت.

چهارم، پوپولیست و گروه‌های پوپولیستی رشد خواهد کرد گرچه به اکثریت نخواهد رسید.

پنجم، زیست‌بوم‌شناسان و محیط‌زیست‌گرایان رشد کرده‌اند. اروپا هنوز مباحث اقلیمی و محیط‌زیستی را باید در دستور کار خود داشته باشد.

ششم، بازار اروپایی پیش‌بینی‌ناپذیر و بازی پیچیده میان احزاب رقم خواهد خورد. به‌دلیل ضعف اقتصادی در اتحادیة اروپا خطرهای ناشی از رکود در جنوب اروپا تهدیدی جدی است. اروپا نتوانسته است خود را در برابر بحران اقتصادی مصون سازد و چشم‌انداز اقتصادی اروپا مبهم خواهد بود.

هفتم، موقعیت لیبرال‌دموکراسی شکننده شده است. شکاف فرایند میان حکومت لیبرال و غیرلیبرال هنجارهای اروپایی را زیر سؤال برده است.

هشتم، آنچه تحت عنوان اروپا با دو سرعت مطرح بود، همچنان مطرح است؛ اروپایی مثل بلژیک و لوکزامبورگ تأکید بر محور همگرایی دارد؛ و اروپایی که شاهد کاهش آرا بوده است، به‌خصوص در اروپای شرقی که به‌دنبال همکاری با آمریکاست تا اروپا.

دکتر دهشیری در جمع‌بندی افزود: «آیندة اروپا نه تضاد به اعتقاد لیبرالیست‌ها خواهد بود و نه رویکردی. لذا، آیندة اروپا به‌نوعی تضادهمکاری خواهد بود؛ در عین همگرایی، دچار واگرایی است. فرایندهای سیاسی از رفتارها، ساختارها و بازیگران تأثیر می‌پذیرد. اگر روابط بین‌الملل را جمع ساختار، بافتار، کارگزار و فرایند بدانیم، این انتخابات نشان داد که فرایندهای سیاسی می‌تواند بر بافتارها و زمینه‌های اجتماعی و ساختار اروپایی، همچنین روی بازیگران تأثیر بگذارد و آیندة اروپا را تحت تأثیر قراردهد. مفاهیمی چون ‘همکاری و انظباط مایة قدرت است’ دیگر معنای قبلی خود را از دست داده است.» به اعتقاد دکتر دهشیری با توجه به تضعیف اتحادیة اروپا و سخن از انحلال و فروپاشی اروپا از درون، رویکرد ایران به‌جای چندجانبه‌گرایی، باید دوجانبه‌گرایی باشد. بر اتحادیة اروپا به‌عنوان بازیگر نهایی و واحدی نباید حساب کرد، در عین آنکه باید به ساختار حقوقی آن توجه داشت.
[/av_textblock]

[av_slideshow size=’featured_large’ animation=’slide’ autoplay=’true’ interval=’5′ control_layout=”]
[av_slide id=’8397′][/av_slide]
[/av_slideshow]

[av_textblock size=” font_color=” color=”]
دکتر وحید، چهارمین سخنران نشست تخصصی «انتخابات پارلمان اروپا 2019؛ نتایج و پیامدها»، نخست به تحلیل اوضاع فرانسه پرداخت. وی حضور 51 درصدی فرانسویان را در این انتخابات جای شگفتی دانست در شرایطی که تا پیش از این فرانسوی‌ها چندان تمایلی به مشارکت در انتخابات از خود نشان نداده بودند. با قدرت‌گرفتن حزب ماری لوپن با کسب آرای 3/23 درصد، درخواست انحلال پارلمان، تغییر ساختار پارلمان از اکثریت مطلق به اکثریت نسبی، خاتمه‌بخشیدن به وضعیت دوگانگی در فرانسه و تغییر ساختار سیاسی آن، و فعالیت‌های زیست‌بوم‌شناسان و سبزها مطرح شده است. حزب راست و چپ فرانسه در حال نابودی جدی است. فرانسه از دو جهت، یکی مهاجران و دیگری اتحادیة اروپا تحت فشار است. لوپن به خروج از اتحادیه مایل است. به گفتة وی از دیگر ویژگی‌های فرانسه در این دوران می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: احزاب سنتی جایگاه جدی در فرانسه ندارد؛ حزب رئیس‌جمهور حزب اول نیست؛ و منظر سیاسی در فرانسه تغییر یافته است.

به باور این استاد علوم سیاسی، در اروپا چیز زیادی تغییر نکرده است و همچنان اکثریت قاطع با اتحادیة اروپاست. به باور وی اتحادیة اروپا همچنان اهمیت خود را حفظ خواهد کرد و قوانین اتحادیة اروپا بر قوانین کشورها مقدم است. در ساختار اتحادیة اروپا پارلمان چندان اهمیتی ندارد. شورای اروپا متشکل از سران دولت‌هاست که اهمیت دارد. به‌همین دلیل نیز کشورهای کوچک اروپایی تمایلی به شرکت در انتخابات نشان نداند، چون حتی با دریافت تمامی کرسی‌ها راه به‌جایی نخواهند برد. رکن دوم اتحادیه، کمیسیون اروپاست. قوانین پارلمان در اصل در کمیسیون‌ تهیه می‌شود. پارلمان نهادی مشورتی است و اهمیت شورا و کمیسیون را ندارد. از همین روست که افراد جدی و مهم کاندیدای پارلمان نمی‌شوند.

این نشست با پرسش حاضران و پاسخ سخنرانان به کار خود خاتمه داد.
[/av_textblock]

[av_slideshow size=’featured_large’ animation=’slide’ autoplay=’true’ interval=’5′ control_layout=”]
[av_slide id=’8399′][/av_slide]
[av_slide id=’8402′][/av_slide]
[av_slide id=’8401′][/av_slide]
[av_slide id=’8400′][/av_slide]
[av_slide id=’8398′][/av_slide]
[/av_slideshow]